νομος 4509 - και βαση δεδομένων εξελίξεις

Χαρίλαος ( Χάρης) Βαρουχάκης

Ψυχίατρος- Πρώην Διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής

Πειραιάς – Γρηγορίου Ε΄  23-25

                                                               Πειραιάς 13Νοεμβρίου 2018

                                          Προς

Τη Διοικήτρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής

Αξιότιμη Κυρία Διοικήτρια

Στις 4 Φεβρουαρίου 2018    σας έστειλα έγγραφο με θέμα : Εφαρμογή του Νόμου 4509/2017 και άλλα προβλήματα .Ουδεμία απάντηση είχα.

Την 31^η  Μαΐου 2018 σας  έστειλα επίσης έγγραφο με θέμα :  Πρόταση για  δημιουργία βάσης δεδομένων  από τα ιστορικά των νοσηλευθέντων στο Ψ.Ν.Α ασθενών από το 1926 μέχρι σήμερα.  Ούτε σε αυτό πήρα απάντηση.

 Κυρία Διοικήτρια

Θέλω να σας  επισημάνω και να σας δηλώσω εξ αρχής ότι:

1. Υποχρεούστε  να γνωρίζετε και να τηρείτε το Σύνταγμα της Ελλάδας, στο οποίο ορκιστήκατε.
2. Θα διεκδικήσω όλα τα δικαιώματα , που το Σύνταγμα της Πατρίδας μας και οι Νόμοι της,  μου αναγνωρίζουν, ακόμη και εάν χρειαστεί να καταφύγω στη Δικαιοσύνη  εναντίον όσων με παρεμποδίζουν να τα ασκήσω.

Σας παρακαλώ να θυμηθείτε  λοιπόν ότι:

1. Το  άρθρο 5^Α  του Συντάγματος  ορίζει  ότι :«. Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση».
2. Το δε  άρθρο 10  ,ορίζει : Στη μεν παράγραφο 1 ότι:   « Καθένας ή πολλοί  μαζί έχουν το δικαίωμα, τηρώντας τους νόμους του Κράτους, να αναφέρονται εγγράφως  στις αρχές , οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ενεργούν σύντομα κατά τις κείμενες διατάξεις  και να απαντούν αιτιολογημένα σε εκείνον που υπέβαλε την αναφορά, σύμφωνα με το νόμο.» . Στη δε παράγραφο 3 ότι : « Η αρμοδία υπηρεσία ή  αρχή υποχρεούται να απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων ….μέσα  σε ορισμένη προθεσμία όχι μεγαλύτερη των 60 ημερών όπως νόμος ορίζει. Σε περίπτωση παρόδου άπρακτης της προθεσμίας αυτής ή παράνομης άρνησης , πέραν των άλλων τυχόν κυρώσεων και έννομων συνεπειών καταβάλλεται και ειδική χρηματική ικανοποίηση στον αιτούντα , όπως νόμος ορίζει..»

Κυρία Διοικήτρια,

Οι προθεσμίες που ορίζουν το Σύνταγμα και οι Νόμοι έχουν παρέλθει προ πολλού και είναι προφανές ότι  δεν με θεωρείτε άξιο της τιμής να ασχοληθείτε μαζί μου.

Εσείς λοιπόν  με αναγκάζετε να επανέλθω με περισσότερο τυπικό και επίσημο τρόπο  για να μη μπορείτε να επικαλεστείτε  γραφειοκρατικά τερτίπια για να δικαιολογήσετε την αδράνειά σας ,  αλλά και για να σας καταστήσω σαφές ότι αν συνεχίσετε να αγνοείτε  τις υποχρεώσεις ,που το Σύνταγμα σας επιβάλλει , εγώ δεν θα παραιτηθώ από τα δικαιώματά μου , ούτε από το χρέος  του ενεργού πολίτη.. Και , με μεγάλη μου λύπη, θα  κινηθώ εναντίον σας  με σκοπό  την ηθική αποδοκιμασία σας και την επιβολή  σε βάρος σας  των όσων άλλων συνεπειών οι νόμοι  προβλέπουν.

Αν και φαντάζομαι να το ξέρετε, σας θυμίζω  ότι εργάστηκα στο Ψ.Ν.Α σαράντα περίπου χρόνια και χρημάτισα Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής , Πρόεδρος της Επιστημονικής Ένωσης , Συντονιστής των Προγραμμάτων για την υλοποίηση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και ο πρώτος Διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας του. Τιμήθηκα δε επανειλημμένα   από Διοικητικά Συμβούλια του Νοσοκομείου μας, διαφορετικής κομματικής προέλευσης. Θα  θεωρήσω λοιπόν όχι μόνο άπρεπη ( που μάλλον δεν σας ενδιαφέρει) αλλά πάντως και  παράνομη τη συνέχιση μιας πρακτικής σας, που θα αγνοεί και θα περιφρονεί το προφανές   δικαίωμά μου  να ενδιαφέρομαι για το παρόν και το μέλλον του νοσοκομείου μας , την τύχη και το μέλλον των αρρώστων του , αλλά και των εργαζόμενων σ’ αυτό. Και βέβαια απαράδεκτη  και γελοία, ως πιθανή ( φανερή ή υπονοούμενη)  αιτία  για να το στερηθώ , την  έλλειψη , κατά την κρίση οιουδήποτε ( ούτε υμών ) επαρκών συραζανελικών φρονημάτων.

Επανέρχομαι λοιπόν στα όσα σας εξέθεσα στα ανωτέρω , της 4^ης Φεβρουαρίου 2018  και της 31^ης Μαΐου  2018  έγγραφά μου και σας καλώ πάλι  να έχω  τις απαντήσεις σας  μέσα στις προθεσμίες που ορίζουν το Σύνταγμα και οι Νόμοι .

1. Προβλήματα που δημιουργούνται  από την εφαρμογή του Νόμου

4059/2017

Η  εφαρμογή του Νόμου άρχισε από το Νοσοκομείο μας. Και εφαρμόστηκε για άλλη μια φορά η διαχρονική πρακτική να υποχρεώνεται   να αντιμετωπίσει ένα μείζον πρόβλημα, που η Πολιτεία με τους θεσμούς της έκρινε,  ότι ουδείς άλλος ήταν πρόθυμος ή ικανός να αναλάβει την επίλυσή του

Σας επαναλαμβάνω λοιπόν  το φόβο μου για το σοβαρό ενδεχόμενο να αναβιώσει στο Νοσοκομείο μας το απεχθές « Τμήμα Κρατουμένων» ( είχα την τιμή και την ευθύνη να συντονίσω τον αγώνα των εργαζομένων για την κατάργησή του) , ή να συσσωρευθούν σ’ αυτό εμπλακέντες με τον Ποινικό Νόμο άρρωστοι , για την τύχη των οποίων δεν θα αποφασίζουν οι θεράποντές τους , όπως θα έπρεπε, αλλά η Δικαστική Εξουσία, έχοντας ακόμη και το δικαίωμα να αγνοήσει πλήρως την άποψη των θεραπευτών .Σας επισημαίνω λοιπόν ότι είναι δικαίωμα αλλά και υποχρέωση όλων  μας (  των  εργαζομένων στο Ψ.Ν.Α , του Ιατρικού Σώματος  και της  Διοίκησής του  περιλαμβανομένων) να  κάνουμε ό,τι πρέπει για να αποτρέψουμε  μια τέτοια εξέλιξη των πραγμάτων.

Προκειμένου λοιπόν ,Κυρία Διοικήτρια, να ανταποκριθώ στο δικό μου καθήκον, σας ζητώ τις εξής πληροφορίες:

1. Πόσοι άνθρωποι  σήμερα  ,και από πότε ο καθένας από αυτούς ,βρίσκονται περιορισμένοι στο Ψ.Ν.Α , με βάση το Νόμο 4059/ 2017  και  με ποιες συγκεκριμένες διατάξεις του.

2. Σε ποιο ψυχιατρικό τμήμα έχει περιοριστεί ο καθένας  από αυτούς και ποιος είναι ο επιστημονικός διευθυντής  του  (Ίσως χρειαστεί να επισκεφτώ επί τόπου τους υπό περιορισμό,  εφ’ όσον φυσικά θα το ήθελαν και θα συμφωνούσε και ο Επιστημονικός διευθυντής του Τμήματος).

3. Εάν για τους υπό  περιορισμό  έχει διαταχθεί και πραγματοποιηθεί  ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη .

4. Ποιο από τα μέτρα που προβλέπονται  στην παράγραφο 3 του άρθρου  1  του Νόμου 4059/2017  επιβλήθηκε ως περιοριστικός όρος  στο καθένα από τα πρόσωπα που περιορίστηκαν στο Ψ.Ν.Α.

5.΄Εχει καταρτιστεί ο κατάλογος των μονάδων που προβλέπει το άρθρο 12;

6. Έχει εκδοθεί η σχετική με το  Νόμο ερμηνευτική εγκύκλιος;

7.Έχουν τηρηθεί οι διαδικασίες και τα άλλα οριζόμενα  από το άρθρο 13;

8. Έχει εκδοθεί το Προεδρικό διάταγμα που προβλέπει το άρθρο 17;

9.  Έχουν  οριστεί ο Εισαγγελέας ή Αντεισαγγελέας Πρωτοδικών με τον αναπληρωτή του  που προβλέπει το άρθρο 18;

10. Τηρείται η διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου21;

Αυτά προς το παρόν ως προς την εφαρμογή του Νόμου 4509/2017

Κυρία Διοικήτρια,

 Το δεύτερο ζήτημα για το οποίο ζητώ και περιμένω την απάντησή σας είναι η πρότασή μου για τη δημιουργία βάσης δεδομένων. Επανέρχομαι και σ’ αυτό. Και σας υπενθυμίζω μάλιστα ότι η πρότασή μου έχει και την υποστήριξη της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας.

 Σας γνωρίζω λοιπόν πάλι ότι  στα υπόγεια του Διοικητηρίου σας  βρίσκεται ένας  ανεκτίμητος και ανεκμετάλλευτος   θησαυρός. Πρόκειται για τα ιστορικά των ασθενών που στα ενενήντα και πλέον  χρόνια της λειτουργίας του νοσηλεύτηκαν στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής. Κάποιοι ευσυνείδητοι υπάλληλοι , κυρίως του Γραφείου Κινήσεως, φρόντισαν να τα διασώσουν.

Από το  έτος 2002 προσπαθώ  μάταια   να πείσω  τις κατά καιρούς διοικήσεις του Ψ.Ν.Α. ,ότι τα στοιχεία που έχουν καταχωρηθεί σε αυτά τα ιστορικά, με την συγκέντρωση και την κατάλληλη επεξεργασία τους ,  θα  μπορούσαν  να αναδείξουν με ακρίβεια την αρνητική αλλά και την θετική πλευρά των ασύλων και επίσης την επίδραση των νοσολογικών ,επιδημιολογικών πολιτιστικών ,οικονομικών και πλήθους  άλλων κοινωνικών παραγόντων στην εξέλιξη της σοβαρής ψυχικής διαταραχής και στη ζωή και τη μοίρα των ψυχικά πασχόντων. Και επίσης  να συντελέσουν καίρια στην καλλίτερη οργάνωση  των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας που θα βασιζόταν σε έγκυρα στοιχεία. Ενημέρωνα επίσης τις διοικήσεις αλλά και τα άλλα συλλογικά όργανα του Νοσοκομείου, ότι έθετα στη διάθεσή τους το κατάλληλο  για το σκοπό αυτό λογισμικό  , αποτέλεσμα πολύμηνης δουλειάς μου  με την συνεργασία  του Πολυτεχνείου της Αθήνας. Επανέρχομαι στην πρότασή μου  μετά από δέκα έξι  χρόνια  ,  χωρίς  ομολογώ να ελπίζω πολλά. Έχω ήδη απευθυνθεί στους συναδέλφους μου του Επιστημονικού Συμβουλίου και περιμένω την απάντησή τους,  που φοβάμαι ότι δυστυχώς  ουδέποτε θα λάβω.

Απευθύνομαι και σε σας. Και συνοψίζω:

1.      Το λογισμικό που θέτω στη διάθεση του Ψ.Ν.Α προβλέπει μια βάση δεδομένων  που έχουν καταγραφτεί στα ιστορικά των νοσηλευθέντων και νοσηλευομένων ασθενών ( π.χ. και μόνο ενδεικτικά: φύλο , νόσημα, θεραπευτική αγωγή, ηλικία , τόπος καταγωγής , διάρκεια νοσηλείας , διαδικασία εισαγωγής, αιτία εξόδου , ηλικία κατά το θάνατο και αιτία θανάτου, θεράπων ιατρός, περίπτερο νοσηλείας και πλήθος άλλα) .

2.      Το λογισμικό αυτό επιτρέπει την επεξεργασία των δεδομένων που θα καταχωρηθούν , με τρόπο που οδηγεί σε μεγάλο αριθμό  ερευνητικών εργασιών εξαιρετικής σημασίας. Και να δοθούν απαντήσεις  σε πλήθος ερωτήματα –από τα ποιο απλά μέχρι τα ποιο σύνθετα- που βέβαια θα έθεταν όσοι τους αρέσει να ρωτούν και νοιάζονται  να μαθαίνουν ή σκέπτονται να οργανώσουν καλλίτερα τις; Ψυχιατρικές Υπηρεσίες της  χώρας .( Π.χ. Ένα απλό: Πόσοι άντρες και πόσες γυναίκες νοσηλεύτηκαν  από τη ίδρυση του Ψ.Ν.Α. μέχρι σήμερα; Υπάρχει διαφορά σε αυτούς τους αριθμούς για τους νοσηλευθέντες  στο  Δρομοκαϊτειο,  το Ψυχιατρείο της Κρήτης ,το Ψυχιατρείο της Λέρου, της Κέρκυρας ,της Θεσσαλονίκης;  Και ένα άλλο περισσότερο σύνθετο: Πόσοι και ποιοι άντρες ( ή Γυναίκες), καταγόμενοι από το Νομό Αρκαδίας ( ή οποιοδήποτε άλλο Νομό) , πάσχοντες από σχιζοφρένια ( ή οποιοδήποτε άλλο νόσημα) ,ηλικίας 30 ετών ( ή οποιασδήποτε άλλης ηλικίας) πέθαναν στο Δαφνί την  περίοδο 1940-1945 (ή οποιαδήποτε άλλη περίοδο), ποια ήταν η αιτία θανάτου  τους , σε ποιες θεραπείες είχαν υποβληθεί ,σε ποια Κλινική νοσηλεύτηκαν  κ.τ.λ.   Οι εργασίες αυτές , πέραν από τα γενικότερα  οφέλη που σας εξέθεσα ήδη , θα  ευνοούσαν την επιστημονική εξέλιξη στελεχών του νοσοκομείου , που θα τις αναλάμβαναν και την ανάδειξη του ερευνητικού έργου του Νοσοκομείου που – ας μη το ξεχνάμε- είναι ένας από τους βασικούς σκοπούς της ύπαρξής του.

3.      Το λογισμικό αυτό επιτρέπει την συνέχιση του απογραφικού έργου της ερευνητικής ομάδας που συντόνιζα . Απογραφές   των νοσηλευομένων τα τελευταία χρόνια  και η σύγκριση των δεδομένων τους με αυτά της απογραφής  του 1994 θα μας έδινε πολύτιμα ερείσματα  για την  οργάνωση των Υπηρεσιών Ψυχικής  Υγείας  σε προφανώς καλλίτερες βάσεις  από αυτές που υπονοούνται στις  κυκλοφορούσες εσχάτως  εκθέσεις και τα σχέδια επί χάρτου , που απλά υποδηλώνουν ότι αυτοί  που τα συνέταξαν αγνοούν τα όσα στην πραγματικότητα συμβαίνουν.

4.      Η καταχώρηση των δεδομένων στη βάση είναι μια επίπονη και χρονοβόρα εργασία που μπορούν να αναλάβουν μόνο  πρόσωπα με τα αναγκαία επιστημονικά προσόντα και που ασφαλώς διαθέτουν επί πλέον το τεκμήριο της επαγγελματικής εχεμυθείας.

5.       Από μια δειγματοληπτική καταχώρηση  που πραγματοποίησα  φαίνεται  να χρειάζονται   είκοσι λεπτά της  ώρας κατά μέσον όρο για την καταχώρηση στη βάση ,των δεδομένων που αναγράφονται στο ιστορικό του κάθε αρρώστου  . Αυτό συνεπάγεται  μια μεγάλη δαπάνη και σημαντικό χρόνο για την ολοκλήρωση του έργου. ( Ενδεικτικά υπολογίζω ότι για την  καταχώρηση   των δεδομένων 1000( χιλίων) ιστορικών θα απαιτηθούν περίπου 333 ώρες εργασίας  και με υπολογιζόμενο ωρομίσθιο   πέντε ευρώ  η συνολική δαπάνη  ανέρχεται σε 1665 ( χίλια εξακόσια εξήντα πέντε ) Ευρώ. Εξ άλλου εάν μόνο ένας εργαζόμενος αναλάμβανε  την καταχώρηση  των  δεδομένων των χιλίων αυτών ιστορικών  θα χρειαζόταν περίπου δύο μήνες  για να ολοκληρώσει την καταχώρηση. ( Εάν εργαζόταν πέντε μέρες την εβδομάδα και επτά ώρες την ημέρα.)

6.      Το λογισμικό εν τούτοις επιτρέπει το καταμερισμό  του έργου και την ανάθεσή του  σε περισσότερους εργαζόμενους , κάθε ένας από τους οποίους θα αναλάμβανε  τη καταχώρηση   δεδομένων ορισμένου αριθμού ιστορικών  σε ιδιαίτερη  για αυτά τα ιστορικά   βάση δεδομένων . Το λογισμικό επιτρέπει εν συνεχεία την συνένωση  όλων αυτών των ιδιαίτερων μερικών βάσεων σε μία και μόνη . ΄Ετσι εάν π.χ.  οι εργαζόμενοι ήταν δέκα , σε δύο μήνες θα είχαν καταχωρηθεί 10.000 ( (δέκα χιλιάδες) ιστορικά  και σε τέσσερεις 20000.

7.      Δεν γνωρίζω ποιος είναι ο μέχρι σήμερα αριθμός των νοσηλευθέντων . Από το 1926 μέχρι και το 1971 ο αριθμός τους ήταν 49000 περίπου. Με την υπόθεση  ότι ο συνολικός αριθμός  των μέχρι τώρα νοσηλευθέντων  θα είναι περίπου 100000 ( εκατό χιλιάδες) , ένας ενδεικτικός προγραμματισμός ,για τον αριθμό αυτό και με βάση τα ανωτέρω στοιχεία, θα ήταν : Συνολικό κόστος για την ολοκλήρωση του έργου  περίπου 160.000 ( εκατόν εξήντα χιλιάδες)  Ευρώ και χρόνος παράδοσης τέσσερεις μήνες.( Το έργο  απαιτεί τότε πενήντα  εργαζόμενους . Αν οι εργαζόμενοι είναι λιγότεροι  , ο χρόνος θα είναι αναλόγως μεγαλύτερος. )

8.      Εάν ο προϋπολογισμός του Νοσοκομείου δεν επιτρέπει τη χρηματοδότηση του έργου , θα μπορούσαν να αναζητηθούν άλλες πηγές χρηματοδότησης , όπως π.χ. με την ένταξή του στο ΕΣΠΑ.

9.      Το έργο θα μπορούσε ίσως να αναλάβει το ίδιο το Ψ.Ν.Α αξιοποιώντας τους εργαζόμενους σε αυτό και αναθέτοντάς τους αμειβόμενη υπερωριακή εργασία. Αν όμως  επιλεγεί  η ανάθεσή του εκτός νοσοκομείου  ,προτείνω στην σύμβαση με τον ανάδοχο του έργου να προβλεφθεί ρήτρα που θα επέτρεπε στο Ψ.Ν.Α  να επιλέξει τους κατάλληλους από άποψη  επαγγελματικών προσόντων και εχεμύθειας  εργαζόμενους ,μεταξύ των οποίων βέβαια και υπάλληλοι του  νοσοκομείου.

                                                                    

Κυρία Διοικήτρια.

Η υλοποίηση της πρότασής μου απαιτεί  σοβαρή προετοιμασία και πολύ  χρόνο ( άδεια της αρχής προσωπικών δεδομένων, εξασφάλιση της χρηματοδότησης. Σύνταξη του κατάλληλου τεχνικού δελτίου, επιλογή των καταλλήλων από απόψεως προσόντων και με πλήρη εγγύηση της επαγγελματικής εχεμυθείας προσώπων κ.τ. λ.)  Το πρώτο όμως βήμα είναι να γίνει αποδεκτή από τη Διοίκηση του Νοσοκομείου . Έχετε το δικαίωμα ,αφού εσείς τώρα ασκείτε τη  Διοίκηση, να μη τη δεχτείτε.. Κάθε ένας έχει τη δική του αντίληψη για το τι σημαίνει επιστήμη και τι σημαίνει καθήκον . Θα σας παρακαλέσω όμως να το ξέρω. Περιμένω επομένως την απάντησή σας μέσα στις προθεσμίες που τάσσουν το Σύνταγμα και οι Νόμοι.

                                                                              Σας ευχαριστώ