Αυτό που σήμερα επίσημα ονομάζεται " Ψυχιατρικό Νοσοκομείο
Αττικής" ιδρύθηκε το 1925. Ονομάστηκε τότε " Δημόσιον
Ψυχιατρείον Αθηνών" και του παραχωρήθηκε ,στη περιοχή που βρίσκεται
απέναντι από την Μονή του Δαφνίου, δημόσια έκταση καταρχήν 230 στρεμμάτων,
που τελικά ,( με μια δεύτερη παραχώρηση 180 στρεμμάτων το 1934, μια τρίτη
205 στρεμμάτων το 1939 και μια τέταρτη 63 περίπου στρεμμάτων το 1955)
έφτασε τα 678 στρέμματα.
Λόγω της περιοχής στην οποία βρίσκεται, ανεξάρτητα από τις
επίσημες ονομασίες που κατά καιρούς πήρε, έμεινε διαχρονικά περισσότερο γνωστό
ως «Το Δαφνί» .Έτσι μάλιστα ξεχωρίζει και από το άλλο μεγάλο ψυχιατρείο , που
βρίσκεται ποιο κοντά προς την Αθήνα στην Ιερά Οδό, το Δρομοκαϊτειο.
Η δημόσια ψυχιατρική περίθαλψη, πριν να ιδρυθεί και να αρχίσει να λειτουργεί το "Δαφνί, θύμιζε το χειρότερο Μεσαίωνα.
Πολύτιμες πληροφορίες για την κατάσταση που επικρατούσε μας παρέχει ο Κώστας Φιλανδριανός ,από τους πρώτους Διευθυντές Ψυχιάτρους του "Δαφνιού" στο βιβλίο του με τίτλο " Δημόσιο Ψυχιατρείο Αθηνών" και υπότιτλο " Το Δαφνί μια φανταστική πολιτεία" που εκδόθηκε το 1977.
Από αυτό μαθαίνουμε πολλά ,όπως:
Το πρώτο Ψυχιατρείο που λειτούργησε στο Ελληνικό έδαφος ήταν το Ψυχιατρείο της Κέρκυρας που μας παραχωρήθηκε από από τους Άγγλους , όταν μας δόθηκαν τα Επτάνησα.
Το 1882 ιδρύθηκε το Δρομοκαϊτειο από κληροδότημα των Ζωρζή και Ταρσής Δρομοκαΐτη
To 1905 το Αιγινήτειο .
Περί το 1910 φαίνεται να λειτούργησε στο υπόγειο ενός κτηρίου που ανήκε στο Υπουργείο Εσωτερικών και στέγαζε το Τμήμα Μεταγωγών των Αθηνών το " Άσυλο της οδού Κυδαθηναίων " .Εκεί σύμφωνα με μαρτυρία του καθηγητή Γ. Παμπούκη "... συνελέγοντο υπό της Αστυνομίας οι διάφοροι αλήται , φρενοπαθείς, άστεγοι και εν γένει κακοποιοί και επικίνδυνα εις την Δημοσίαν Τάξιν και Υγείαν φρενοβλαβή άτομα...." Εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς τι είδους περίθαλψη παρεχόταν στους ψυχικά πάσχοντες σε αυτό το υπόγειο και ποιες ήταν οι αντιλήψεις της εποχής για την ψυχική αρρώστια και τους πάσχοντες από αυτή.
Περί το 1914 οι έγκλειστοι της οδού Κυδαθηναίων μεταφέρθηκαν στο " Άσυλο του Μοσχάτου" υποτίθεται για καλλίτερα . Δεν είναι γνωστό που και πως στεγάστηκαν οι μεταφερθέντες στο Μοσχάτο , ούτε πόσοι ήταν αυτοί , φαίνεται όμως όχι περισσότεροι από σαράντα.
Στο δήθεν αυτό άσυλο "...συνεχίστηκε η αποθήκευση αποκλήρων τους οποίους περιμάζευε η Αστυνομία, που ήταν και ο μοναδικός προμηθευτής του εμψύχου υλικού...Το άσυλο τελούσε κάτω από αστυνομική Διοίκηση...Διευθυντής και διαχειριστής του ήταν ένας υπομοίραρχος..."
Κάποιες περιγραφές του τι γινόταν σε αυτή την κόλαση δείχνουν τα βασανιστήρια που περνούσαν οι άρρωστοι και ότι δεν υπάρχει κάτι άλλο χειρότερο που θα μπορούσαν να υποστούν. "... οι έγκλειστοι έκαναν τις ανάγκες τους μέσα στους θαλάμους ,σε κουβάδες, ακόμα και πάνω τους.. θέρμανση δεν υπήρχε ηλεκτρικό φως δεν υπήρχε ...ιατρική φροντίδα δεν υπήρχε ...μόνες θεραπείες η καθήλωση ,οι χειροπέδες οι αλυσίδες , ο βούρδουλας...πολλοί πέθαιναν δεμένοι....άρρωστοι με αλυσίδες που είχαν καταφάει τη σάρκα σε βάθος και φαινόταν τα κόκαλα "
Το "Άσυλο του Μοσχάτου" διατηρήθηκε για τέσσερα περίπου χρόνια οπότε ,περί το 1918, μεταφέρθηκε στη περιοχή της Καλλιθέας κοντά στην εκκλησία της Αγίας Ελεούσας., όπου το Κράτος νοίκιασε ένα παλιό αρχοντικό σπίτι με δύο ορόφους και ένα υπόγειο με γύρω του κτήμα 3-4 περίπου στρεμμάτων. Η ονομασία του άλλαξε και έγινε: " Ασυλο της Αγίας Ελεούσης" .
Σε αυτό μετακινήθηκαν από το Μοσχάτο οι εκεί έγκλειστοι και το προσωπικό, πάντοτε όμως υπό Αστυνομική Διοίκηση, με γενικό διευθυντή με απόλυτη εξουσία έναν αξιωματικό της Χωροφυλακής
Τα πράγματα στην αρχή ήταν κάπως καλλίτερα κυρίως επειδή το κτήριο ήταν ποιο κατάλληλο και αυτοί που μεταφέρθηκαν λίγοι. Πολύ γλήγορα όμως χειροτέρεψαν πάλι για πολλούς λόγους.(Ραγδαία αύξηση του αριθμού των εγκλείστων, πενιχροί πόροι εξοντωτική ανεπάρκεια της υποδομής , ακατάλληλο έδαφος , που δημιούργησε αξεπέραστα προβλήματα στην αποχέτευση και την ύδρευση.)
Γράφει ο Κώστας Φιλανδριανός:
"...Με τη μεγάλη χρήση από τον τόσο κόσμο που μαζεύτηκε εκεί , ο βόθρος στόμωσε και αχρηστεύτηκε . Χρειάστηκε να γίνει νέος βόθρος κι ' ύστερα κι' άλλος , κι' άλλος και η υπόθεση δεν είχε τελειωμό ,αφού λίγα μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους ήταν θάλασσα . Από τους βόθρους μολύνθηκε το πηγάδι, το νερό έγινε επικίνδυνο... το πηγάδι έγινε με τη σειρά του βόθρος ... φωτισμός με τις λάμπες θυέλλης...οι τρόφιμοι ρακένδυτοι, γυμνοί στο μεγαλύτερο ποσοστό...θέρμανση δεν υπήρχε , η κατάσταση γινόταν φρικτή το χειμώνα , ιδιαίτερα στο υπόγειο όπου η υγρασία ανάβλυζε κυριολεκτικά από όλα τα σημεία. ... Γιατρός , Περίθαλψη και Θεραπείες δεν υπήρχαν: Ένας αστίατρος πέρναγε κατά διαστήματα για την τυπική Επιθεώρηση ... ή πήγαινε μετά από ειδοποίηση για να δει κάποιο περιστατικό βαριά αρρώστου ή τραυματισμένου , είτε για να υπογράψει κανένα αποβιωτήριο. Οι συνηθισμένοι άρρωστοι και τραυματίες έμεναν κατά το πλείστο χωρίς εξέταση και θεραπεία...συνεχίστηκε και εδώ η θεραπευτική των περιοριστικών μέτρων( κλείδωμα, αλυσίδες, χειροπέδες) ...και η χρήση του βούρδουλα..."
Η όλη ανυπόφορη κατάσταση στην οποία είχε ήδη περιέλθει το " άσυλο" μετά τα δύο πρώτα χρόνια της λειτουργίας του. παρουσίασε ραγδαία περαιτέρω επιδείνωση
μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Γράφει σχετικά ο Κώστας Φιλανδριανός:"... ήρθε όμως η θεομηνία και αυτή ήταν η Μικρασιατική καταστροφή... το γονατισμένο Ελληνικό Κράτος κλήθηκε να αντιμετωπίσει κατάσταση δραματική και να σηκώσει βάρη πάνω από κάθε όριο αντοχής του.
.
Η δημόσια ψυχιατρική περίθαλψη, πριν να ιδρυθεί και να αρχίσει να λειτουργεί το "Δαφνί, θύμιζε το χειρότερο Μεσαίωνα.
Πολύτιμες πληροφορίες για την κατάσταση που επικρατούσε μας παρέχει ο Κώστας Φιλανδριανός ,από τους πρώτους Διευθυντές Ψυχιάτρους του "Δαφνιού" στο βιβλίο του με τίτλο " Δημόσιο Ψυχιατρείο Αθηνών" και υπότιτλο " Το Δαφνί μια φανταστική πολιτεία" που εκδόθηκε το 1977.
Από αυτό μαθαίνουμε πολλά ,όπως:
Το πρώτο Ψυχιατρείο που λειτούργησε στο Ελληνικό έδαφος ήταν το Ψυχιατρείο της Κέρκυρας που μας παραχωρήθηκε από από τους Άγγλους , όταν μας δόθηκαν τα Επτάνησα.
Το 1882 ιδρύθηκε το Δρομοκαϊτειο από κληροδότημα των Ζωρζή και Ταρσής Δρομοκαΐτη
To 1905 το Αιγινήτειο .
Περί το 1910 φαίνεται να λειτούργησε στο υπόγειο ενός κτηρίου που ανήκε στο Υπουργείο Εσωτερικών και στέγαζε το Τμήμα Μεταγωγών των Αθηνών το " Άσυλο της οδού Κυδαθηναίων " .Εκεί σύμφωνα με μαρτυρία του καθηγητή Γ. Παμπούκη "... συνελέγοντο υπό της Αστυνομίας οι διάφοροι αλήται , φρενοπαθείς, άστεγοι και εν γένει κακοποιοί και επικίνδυνα εις την Δημοσίαν Τάξιν και Υγείαν φρενοβλαβή άτομα...." Εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς τι είδους περίθαλψη παρεχόταν στους ψυχικά πάσχοντες σε αυτό το υπόγειο και ποιες ήταν οι αντιλήψεις της εποχής για την ψυχική αρρώστια και τους πάσχοντες από αυτή.
Περί το 1914 οι έγκλειστοι της οδού Κυδαθηναίων μεταφέρθηκαν στο " Άσυλο του Μοσχάτου" υποτίθεται για καλλίτερα . Δεν είναι γνωστό που και πως στεγάστηκαν οι μεταφερθέντες στο Μοσχάτο , ούτε πόσοι ήταν αυτοί , φαίνεται όμως όχι περισσότεροι από σαράντα.
Στο δήθεν αυτό άσυλο "...συνεχίστηκε η αποθήκευση αποκλήρων τους οποίους περιμάζευε η Αστυνομία, που ήταν και ο μοναδικός προμηθευτής του εμψύχου υλικού...Το άσυλο τελούσε κάτω από αστυνομική Διοίκηση...Διευθυντής και διαχειριστής του ήταν ένας υπομοίραρχος..."
Κάποιες περιγραφές του τι γινόταν σε αυτή την κόλαση δείχνουν τα βασανιστήρια που περνούσαν οι άρρωστοι και ότι δεν υπάρχει κάτι άλλο χειρότερο που θα μπορούσαν να υποστούν. "... οι έγκλειστοι έκαναν τις ανάγκες τους μέσα στους θαλάμους ,σε κουβάδες, ακόμα και πάνω τους.. θέρμανση δεν υπήρχε ηλεκτρικό φως δεν υπήρχε ...ιατρική φροντίδα δεν υπήρχε ...μόνες θεραπείες η καθήλωση ,οι χειροπέδες οι αλυσίδες , ο βούρδουλας...πολλοί πέθαιναν δεμένοι....άρρωστοι με αλυσίδες που είχαν καταφάει τη σάρκα σε βάθος και φαινόταν τα κόκαλα "
Το "Άσυλο του Μοσχάτου" διατηρήθηκε για τέσσερα περίπου χρόνια οπότε ,περί το 1918, μεταφέρθηκε στη περιοχή της Καλλιθέας κοντά στην εκκλησία της Αγίας Ελεούσας., όπου το Κράτος νοίκιασε ένα παλιό αρχοντικό σπίτι με δύο ορόφους και ένα υπόγειο με γύρω του κτήμα 3-4 περίπου στρεμμάτων. Η ονομασία του άλλαξε και έγινε: " Ασυλο της Αγίας Ελεούσης" .
Σε αυτό μετακινήθηκαν από το Μοσχάτο οι εκεί έγκλειστοι και το προσωπικό, πάντοτε όμως υπό Αστυνομική Διοίκηση, με γενικό διευθυντή με απόλυτη εξουσία έναν αξιωματικό της Χωροφυλακής
Τα πράγματα στην αρχή ήταν κάπως καλλίτερα κυρίως επειδή το κτήριο ήταν ποιο κατάλληλο και αυτοί που μεταφέρθηκαν λίγοι. Πολύ γλήγορα όμως χειροτέρεψαν πάλι για πολλούς λόγους.(Ραγδαία αύξηση του αριθμού των εγκλείστων, πενιχροί πόροι εξοντωτική ανεπάρκεια της υποδομής , ακατάλληλο έδαφος , που δημιούργησε αξεπέραστα προβλήματα στην αποχέτευση και την ύδρευση.)
Γράφει ο Κώστας Φιλανδριανός:
"...Με τη μεγάλη χρήση από τον τόσο κόσμο που μαζεύτηκε εκεί , ο βόθρος στόμωσε και αχρηστεύτηκε . Χρειάστηκε να γίνει νέος βόθρος κι ' ύστερα κι' άλλος , κι' άλλος και η υπόθεση δεν είχε τελειωμό ,αφού λίγα μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους ήταν θάλασσα . Από τους βόθρους μολύνθηκε το πηγάδι, το νερό έγινε επικίνδυνο... το πηγάδι έγινε με τη σειρά του βόθρος ... φωτισμός με τις λάμπες θυέλλης...οι τρόφιμοι ρακένδυτοι, γυμνοί στο μεγαλύτερο ποσοστό...θέρμανση δεν υπήρχε , η κατάσταση γινόταν φρικτή το χειμώνα , ιδιαίτερα στο υπόγειο όπου η υγρασία ανάβλυζε κυριολεκτικά από όλα τα σημεία. ... Γιατρός , Περίθαλψη και Θεραπείες δεν υπήρχαν: Ένας αστίατρος πέρναγε κατά διαστήματα για την τυπική Επιθεώρηση ... ή πήγαινε μετά από ειδοποίηση για να δει κάποιο περιστατικό βαριά αρρώστου ή τραυματισμένου , είτε για να υπογράψει κανένα αποβιωτήριο. Οι συνηθισμένοι άρρωστοι και τραυματίες έμεναν κατά το πλείστο χωρίς εξέταση και θεραπεία...συνεχίστηκε και εδώ η θεραπευτική των περιοριστικών μέτρων( κλείδωμα, αλυσίδες, χειροπέδες) ...και η χρήση του βούρδουλα..."
Η όλη ανυπόφορη κατάσταση στην οποία είχε ήδη περιέλθει το " άσυλο" μετά τα δύο πρώτα χρόνια της λειτουργίας του. παρουσίασε ραγδαία περαιτέρω επιδείνωση
μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Γράφει σχετικά ο Κώστας Φιλανδριανός:"... ήρθε όμως η θεομηνία και αυτή ήταν η Μικρασιατική καταστροφή... το γονατισμένο Ελληνικό Κράτος κλήθηκε να αντιμετωπίσει κατάσταση δραματική και να σηκώσει βάρη πάνω από κάθε όριο αντοχής του.
Θεωρώ σημαντικό να σημειώσω την επιείκεια και την κατανόηση με την οποία ένας μαχόμενος ψυχίατρος με αναμφισβήτητη και σημαντική προσφορά στους πάσχοντες αντιμετωπίζει τους εργαζόμενους τότε στο λεγόμενο Άσυλο της Αγίας Ελεούσας
Την ίδια εξ άλλου κατανόηση δείχνει και για τις πράξεις και παραλείψεις της πολιτείας και γράφει σχετικά:
Έτσι λοιπόν αποφασίστηκε τελικά η απόσπαση του Ασύλου της Αγίας Ελεούσας από το Υπουργείο Εσωτερικών και η υπαγωγή του στο Υπουργείο Υγείας ( Πρόνοιας ονομαζόταν τότε) και συγκεκριμένα στη Διεύθυνση Υγιεινής .
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς έγινε αυτό και πότε καταργήθηκε ο τίτλος του Ασύλου και του δόθηκε το όνομα
" Δημόσιον Ψυχιατρείον Αγίας Ελεούσης"
Αξίζει να επισημανθούν κάποια στοιχεία από αυτά που παραθέτει ο Κώστας Φιλανδριανός:
Γενικός Διευθυντής ήταν ο Φωκίων Κοπανάρης " άντρας θεληματικός και δραστήριος ". Αυτός συγκρότησε και το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο στο οποίο και διόρισε τον Κωνστ. Χαριτάκη που αργότερα έγινε καθηγητής Υγιεινής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
Διοικητικός Διευθυντής διορίστηκε ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Διονύσιος Τριαντάφυλλος.
Ο διορισμός κάποιων λίγων διοικητικών και νοσηλευτικών υπαλλήλων επέτρεψε την αποχώρηση των χωροφυλάκων.
Πρώτο γιατρό του ιδρύματος διόρισε , το 1924 , τον Ισαάκ Ταστσόγλου , Νευρολόγο -ψυχίατρο, ,πρόσφυγα από τη Σμύρνη. Aυτός κρατούσε σ' ένα βιβλίο και τα ιστορικά των αρρώστων.
Το 1926 φαίνεται να υπάρχουν πέντε συνολικά γιατροί από τους οποίους μόνο δύο "...ήταν ενημερωμένοι στα ψυχιατρικά..."
Οι θεραπείες ήταν οι αντισυφιλιδικές , το Λουμινάλ, η Χλωράλη τα βρωμιούχα, το Όποιο, η Σκοπολαμίνη, αποστήματα Τερεβινθίνης
Με την υποστήριξη του Κοπανάρη και την ακούραστη προσπάθεια ενός διοικητικού στελέχους του Χαραλ. Τζίβα η υλική υποδομή του Ιδρύματος ήταν σχετικά καλή.
Όλα αυτά συνιστούσαν μια σημαντική βελτίωση συγκρινόμενα με την προηγούμενη κατάσταση φρίκης. Η βελτίωση όμως αυτή δεν κράτησε πολύ με βασική αιτία τη ραγδαία αύξηση του αριθμού των νοσηλευομένων που το 1925 έφτασαν τους 350 και το 1926 τους 400 και "...η κατάσταση από μήνα σε μήνα άρχισε να παίρνει με άλματα τη κάτω βόλτα...και όσο πήγαινε τόσο χειρότερα γινόταν τα πράγματα και οδηγούσαν σε αδιέξοδο."
Παραθέτω ποιο κάτω τα σχετικά με το Δημόσιο Ψυχιατρείο της Αγίας Ελεούσας αποσπάσματα από το βιβλίο του Κ. Φιλανδριανού
'
'
.
ΜΟΙΡΑΣΕ ΤΟ:
Facebook
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
ΥΒΡΙΣΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΘΑ ΔΙΑΓΡΑΦΟΝΤΑΙ