Η ψυχιατρικη Μεταρρυθμιση στο "Δαφνι".οκτω Η κατασταση το Νοεμβρη του 1990

Ένα εμπιστευτικό έγγραφο με ημερομηνία 15 Νοεμβρίου 1990 και Θέμα : Οργάνωση της Δημόσιας Ψυχιατρικής Περίθαλψης και ο ρόλος του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής» που θα μπορούσε σχεδόν ως έχει να απευθυνθεί και στους τώρα Υπουργούς Υγείας.

Το έγγραφο απευθύνεται στους τότε Υπουργούς Υγείας Γεώργιο Σούρλα και Μαρριέττα Γιαννάκου, της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και υπογράφεται από τον τότε Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου Δημήτριο Γαλλή και μένα, που τότε ήμουν ακόμη συντονιστής των Προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούσε η Ε.Ο.Κ

Για τον Δημήτρη Γαλλή έχω μιλήσει και άλλη φορά. Πρόκειται για ένα ευπατρίδη, «συντηρητικό» κατά την κρατούσα τότε πολιτική ορολογία , διορισμένο από την Κυβέρνηση, άνθρωπο έντιμο και με βαθειά αίσθηση ευθύνης και καθήκοντος ,που δεν δίσταζε να στηλιτεύσει, (με υπηρεσιακά άψογο όμως τρόπο ), τις πράξεις και τις παραλείψεις της Κυβέρνησης που τον διόρισε. ( Βέβαια και η Κυβέρνηση , κατά την διαχρονική πολιτική πρακτική απέναντι στους « μη συμμορφωμένους προς τας υποδείξεις» τον αντικατέστησε τάχιστα και με την πρώτη ευκαιρία) .

Στο έγγραφο αυτό γνωστοποιούνται στην πολιτική ηγεσία τα μείζονα προβλήματα που προκαλούνται από την ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού και τον αποπνικτικό κομματικό εναγκαλισμό του και προτείνονται ( εις ώτα μονίμως μη ακουόντων) οι λύσεις που θα έπρεπε να επιδιωχθούν.

Ειδικότερα π.χ.:

Τονίζεται η απουσία Πολιτικής Ψυχικής Υγείας. « …το κύριο που πρέπει να γίνει είναι να υπάρξει πολιτική και βασικό Σχέδιο εγγυημένο με νόμο του Κράτους…»
Ότι αυτοί που θα την εφαρμόσουν πρέπει να είναι «…εμπνευσμένοι λειτουργοί της υγείας ενεργά συμμετέχοντες …και όχι άβουλοι εκτελεστές λανθασμένων επιλογών των άλλων»
Ότι την Πολιτική Ψυχικής Υγείας τη διαμορφώνουν «…όχι θεσμοθετημένα όργανα , αλλά πρόσωπα ή επιτροπές στη συγκρότηση των οποίων οι προσωπικές γνωριμίες και η τάση εξισορρόπησης των εκ διαφόρων σημείων πιέσεων ίσως να είχαν ένα σημαντικό ρόλο. Γι ‘αυτό ακριβώς τον λόγο και διελύοντο ή ευρέως ανασυγκροτούντο όταν η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου άλλαζε και το έργο τους – το πολλές φορές σημαντικό –ενταφιάζονταν σε κάποιο συρτάρι και παρέμενε εκεί χαμένο ή αζήτητο από τις νέες Επιτροπές που άρχιζαν το έργο τους εξ αρχής και εν κενώ.» ( Επισημάνσεις μάταιες και διαχρονικά επίκαιρες)
Προτείνεται η θεσμοθέτηση ενός κεντρικού επιστημονικού οργάνου που «…στη συγκρότησή του και των ομάδων εργασίας που θα το υποστηρίζουν θα συμμετέχουν πρόσωπα αναγνωρισμένου κύρους και γενικής παραδοχής και βέβαια εκείνοι που θα έχουν την ευθύνη των όποιων αποφάσεων»
Προτείνεται η εμπλοκή και η συνεργασία «…με τους υπευθύνους των μεγάλων και με ιστορία επιστημονικών σωματείων όπως η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία και η Επιστημονική Ένωση του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής.»
Τονίζεται η ανάγκη «…έκδοσης των αναγκαίων διοικητικών πράξεων με τις οποίες θα ιδρύονται οι νέες Μονάδες ( οικοτροφεία, ξενώνες, μονάδες αποκατάστασης, κέντρα προ- και επαγγελματικής εκπαίδευσης , διάφοροι τύποι προστατευόμενης εργασίας , ανάδοχες οικογένειες , προστατευόμενα διαμερίσματα ή άλλοι τύποι προστατευόμενης κατοικίας) και τονίζεται επίσης η ανάγκη να εκδοθούν οι οργανισμοί και οι εσωτερικού κανονισμοί αυτών των Μονάδων .
Τονίζεται η ανάγκη κατάρτισης Νόμου «…που θα δεσμεύει την εκάστοτε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας» .
Προτείνεται η διαίρεση του Ψ.Ν.Α. σε τέσσερα « Κέντρα Παροχής Ψυχιατρικών Υπηρεσιών» , καθένα από τα οποία συνιστά ένα δίκτυο –αλυσίδα διαπλεκομένων Μονάδων και Υπηρεσιών ( κλειστή περίθαλψη μέσα στο Νοσοκομείο- ανοικτή περίθαλψη αλλά μέσα στο Νοσοκομείο- περίθαλψη κατ’ οίκον , μερική περίθαλψη σε Νοσοκομείο Ημέρας , Μονάδες Αποκατάστασης , Μονάδες προ-και επαγγελματικής εκπαίδευσης – ανάδοχες οικογένειες- άλλες μορφές προστατευόμενης εργασίας ή κατοικίας, Κέντρα Ψυχικής Υγείας κ.τ.λ.) με ευρεία διοικητική και πλήρη επιστημονική αυτοτέλεια «…Κάθε Κέντρο παρέχει υπηρεσίες όλο το 24ωρο αλλά σε συγκεκριμένη περιοχή και σε συγκεκριμένο πληθυσμό …τούτο προϋποθέτει την κατά τον ίδιο περίπου τρόπο οργάνωση του Δρομοναϊτείου και τον ακριβή προσδιορισμό του ρόλου των Ψυχιατρικών Τομέων των Γενικών Νοσοκομείων»
Τονίζεται ότι «…πρέπει να γίνει κατανοητό και αποδεκτό ότι καμιά προσπάθεια αποϊδρυματισμού δεν μπορεί να πετύχει όταν απευθύνεται σε ανθρώπους που ζουν στις συνήθεις απάνθρωπες συνθήκες του ασύλου. Στους πανάθλιους χώρους και τους φρικτούς όρους της εν αποσυνθέσει εν μέσω λυμάτων και κοπράνων υπερσυγκεντρωμένης ζωής , μιας ζωής που οδηγεί στη φυσική εξουδετέρωση και την ηθική δυσπραγία νοσηλεύοντες και νοσηλευόμενους….Η οργάνωση λοιπόν δομών και υπηρεσιών έξω από το Ψ.Ν.Α πρέπει να συνοδεύεται με μέτρα που θα βελτιώνουν τη ζωή μέσα στο Ψ.Ν.Α και που θα τείνουν να αποβάλλουν τον ασυλικό της χαρακτήρα .Ούτε όμως η βελτίωση της ζωής μέσα στο Νοσοκομείο, ούτε η ανάπτυξη των εξωνοσοκομειακών Υπηρεσιών μπορεί να επιτευχθεί εφ’ όσον εξακολουθούν να παραμένουν άλυτα τα χρόνια , χρονίως επισημανόμενα και χρονίως παραμεριζόμενα ή καλυπτόμενα με ψευδοστιλβώματα βασικά προβλήματα.
Προσδιορίζονται στη συνέχεια τα «Μείζονα και επείγοντα προβλήματα» :Το Κτηριολογικό , το Πρόβλημα του εξοπλισμού, το Πρόβλημα της έλλειψης Προσωπικού, υπογραμμίζονται οι συνέπειες από την μη επίλυσή τους και προτείνονται λύσεις.
Αναφέρονται τα προβλήματα που παρουσιάζονται στην υλοποίηση των Προγραμμάτων της Ε.Ο.Κ. Τονίζεται ότι «…έχει σημειωθεί μεγάλη καθυστέρηση…» και προσδιορίζονται οι αιτίες της. «…τα προγράμματα σχεδιάστηκαν ερήμην του Νοσοκομείου και εν αγνοία των δικών του σχεδιασμών…χρονοβόρες και πολυδαίδαλες διαδικασίες …εμπλέκονται και παρεμβαίνουν πολλά πρόσωπα και πολλές υπηρεσίες…δεν υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός με ακριβώς καθορισμένο το ρόλο του κάθε φορέα και το στόχο του κάθε Προγράμματος…δεν υπάρχει ερμηνευτική εγκύκλιος του Κανονισμού 815 και…υπάρχει ασάφεια στις δικαιοδοσίες των Ελληνικών υπηρεσιών και στις αμοιβαίες υποχρεώσεις και τα αντίστοιχα δικαιώματα των δύο μερών … οι απαντήσεις σε βασικά μας ερωτήματα των υπηρεσιών του Υπουργείου ή των κατά καιρούς επισκεπτομένων το Νοσοκομείο εκπροσώπων της Ε.Ο.Κ είναι προφορικές , δεν πείθουν ή δεν υπάρχουν καθόλου» Οι λύσεις δε που προτείνονται είναι: «… νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε οι διαδικασίες να προσδιορίζονται με αποφάσεις των Διοικητικών συμβουλίων …Να εκδοθούν Υπουργικές αποφάσεις ρύθμισης του τρόπου λειτουργίας των Μονάδων ..να ενταχθούν στον οργανισμό του Νοσοκομείου τα Προγράμματα …να συσταθούν και να προκηρυχθούν οι θέσεις προσωπικού…»

Αναφέρονται τέλος τα άλλα μείζονα προβλήματα: Η κατάσταση στο 11^ο Περίπτερο που «… είναι πράγματι τραγική…» των ψυχικά πασχόντων που είναι ασθενείς ή φορείς AIDS, της νοσηλείας ασθενών μετά από δικαστική απόφαση ( Πρόβλημα ,- σημειώνω εδώ- που 26 χρόνια μετά εξακολουθεί να παραμένει άλυτο παρά τις εν τω μεταξύ επανειλημμένες επισημάνσεις και προτάσεις του Ψ.Ν.Α.), της Ψυχιατρικής Νομοθεσίας προς την οποία «…το Ψ.Ν.Α . έχει επί πολλά χρόνια αντιδράσει. » ( Και η οποία -σημειώνω πάλι -εξακολουθεί 25 χρόνια μετά την πρώτη απόπειρα αναμόρφωσής της και 20 μετά τη δεύτερη εξακολουθεί να παρουσιάζει μείζονα προβλήματα

: