Η ψυχιατρικη μεταρρυθμιση στο "δαφνι" Εξι -ο κανονισμος 815/84

Ο Κανονισμός 815/84 και τα Προγράμματα για το «Δαφνί». 

       1. Ο Κανονισμός 815/84

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι ο Κανονισμός 815/84   αποτέλεσε , παρ’ όλα τα παρακμιακά φαινόμενα και τις λογής στρεβλώσεις που παρουσιάστηκαν κατά την εφαρμογή του,   το πρώτο σοβαρό εργαλείο και τη θεσμική  αναγνώριση και κατοχύρωση της ανάγκης  ριζικής αλλαγής  του είδους και του τρόπου που παρεχόταν η ψυχιατρική περίθαλψη στην Ελλάδα . Είναι αυτή η αλλαγή  που συνηθίζεται να ονομάζεται  «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση» και που δυστυχώς τριάντα χρόνια μετά πολύ λίγο αντιστοιχεί προς όσα σήμερα συμβαίνουν και προς όσα θεωρητικά τουλάχιστο ο Κανονισμός αυτός επεδίωκε..

Δεν γνωρίζω ,ούτε  διαθέτω αποδεικτικά  στοιχεία  για το   ποιες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις και παρεμβάσεις  ( ούτε και όλους όσοι μετείχαν σε αυτές) οδήγησαν  στον Κανονισμό 815/84.  Γι αυτό  θα παραθέσω όσα στοιχεία διαθέτω από το προσωπικό μου αρχείο,  ( περιλαμβανομένων και των κατά καιρούς καταγγελιών μου που έμεναν αναπάντητες)  και ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του ή ας παραθέσει τις δικές του πληροφορίες και απόψεις.

Το 1984  δημοσιεύτηκε λοιπόν ,στην « Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων» ο  «ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΟΚ) αριθμ. 815 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 26^ης Μαρτίου 1984».

Με το άρθρο   1  του Κανονισμού προβλεπόταν  «… μια έκτακτη οικονομική ενίσχυση υπέρ των κοινωνικών μέτρων στην Ελλάδα  για την προώθηση Προγραμμάτων που θα καταρτίσει η Ελληνική Δημοκρατία για :  

 α) την ανέγερση , τη διαρρύθμιση και τον εξοπλισμό κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης .

 β) την ανέγερση, τη διαρρύθμιση και τον εξοπλισμό κέντρων  για την αποκατάσταση των  ατόμων που πάσχουν από ψυχικές  και διανοητικές ασθένειες  και αναπηρίες με στόχο την επαγγελματική τους αποκατάσταση».

 Ο Κανονισμός 815  προέβλεπε  αρχικά διάρκεια μέχρι την 31^η Δεκεμβρίου  του 1988 δηλαδή πέντε σχεδόν χρόνια ,αλλά με τροπολογία της 5^ης  Δεκεμβρίου 1988 παρατάθηκε μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 1991, δηλαδή για τρία χρόνια ακόμα «…χωρίς να μεταβληθεί η συνολική χρηματοδότηση.…επειδή τα προγράμματα…υλοποιούνται με βραδύτερο ρυθμό από ότι  είχε προβλεφθεί αρχικά…».

Η χρηματοδότηση από την Κοινότητα προβλεπόταν να φτάσει  τα  120 εκατομμύρια ECU ( 1 ECU= 1 Ευρώ) για τα οκτώ συνολικά χρόνια.

Η οικονομική ενίσχυση αφορούσε ποσοστό μέχρι «…55%  των επιλεξίμων δαπανών».

Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Κανονισμός 815 είχε δηλωμένο στόχο  μόνο «… την επαγγελματική αποκατάσταση των ατόμων…» γιατί μόνο  αυτό επιτρεπόταν  από το νομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούσε  τότε η ΕΟΚ( Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα), η πρώτη μορφή Ένωσης των Ευρωπαϊκών Κρατών. . Η αποκατάσταση της ψυχικής υγείας των πασχόντων  και  η κοινωνική τους αποκατάσταση μόνο έμμεσα μπορούσαν να επιδιωχθούν ως οι απαραίτητες προϋποθέσεις ,προκειμένου εν συνεχεία να επιτευχθεί η επαγγελματική τους αποκατάσταση.. Αυτή η ασαφής αλλά εκ των πραγμάτων επιβληθείσα διατύπωση ήταν,  μεταξύ των πολλών άλλων,  μια σημαντική αιτία στρεβλώσεων και καθυστερήσεων στην υλοποίηση των Προγραμμάτων.

2.                                              2. Ομάδα εργασίας για τη μελέτη της Ψυχιατρικής Περίθαλψης.

3.                                               Ένα κείμενο με προφανή σχέση με τον Κανονισμό  815/84  είναι αυτό  που επιγράφεται : « Υπόμνημα για την Ψυχιατρική περίθαλψη  μιας ομάδας εργασίας με εντολή του Υπ. Κοινωνικών Υπηρεσιών» .Τ ο Υπόμνημα υποβλήθηκε στον Υπουργό την 4^η Μαΐου  1982  από τον Π.Σακελλαρόπουλο. Αντιγράφω ως έχει τη σχετική επιστολή.

Ομάδα  εργασίας για τη μελέτη της Ψυχιατρικής Περίθαλψης

                                                                                     Αθήνα 4 Μαΐου 1982

Κύριε Υπουργέ

Σας υποβάλλω σε σχετικό υπόμνημα τις διαπιστώσεις , σκέψεις και προτάσεις της Ομάδας Εργασίας που συγκροτήθηκε με απόφασή σας αριθμ. Δ1α/12780 της 31 Μαρτίου 1982

 Για την εκπόνηση του Υπομνήματος χρησιμοποιήσαμε , στο μικρό χρονικό διάστημα που διαθέταμε,, όσο το δυνατό περισσότερα στοιχεία και δεδομένα . Δεν αναφέρουμε τις συγκεκριμένες πηγές που χρησιμοποιήσαμε , ούτε κάνουμε μια ευρύτερη ανάλυση όλων των στοιχείων που  συνθέτουν το πρόβλημα της Ψυχικής Υγείας.  Θεωρούμε αυτονόητο ότι η μελέτη θα συνεχιστεί και θα επεκταθεί. Όπως ξέρετε, τα  άτομα που εργάστηκαν για την εκπόνηση αυτού του υπομνήματος είναι οι: Νίκος Κοκάντζης, Ευστάθιος Λυμπεράκης, Νίκος Μάνος, Κώστας Μηλιάς , Παναγιώτης Σακελλαρόπουλος, Άρης Σισσούρας και Βασίλης Φίλιας.

                                                                                  Με πολλή εκτίμηση

                                                                 Εκ μέρους της Ομάδας Εργασίας

                                                                                  Π. Σακελλαρόπουλος 

Σημειώνω συμπληρωματικά ότι Υπουργός τότε ήταν ο Παρασκευάς Αυγερινός της Κυβέρνησης  του Ανδρέα Παπανδρέου.

Παραθέτω επίσης  κάοια σημαντικά σημεία του Υπομνήματος