το"δαφνι"-ιστορικη αναδρομη:πεμπτο μερος(1950-1955)

Βασική πηγή και σ’ αυτό το πέμπτο μέρος της ιστορικής αναδρομής μου για το «Δαφνί»  είναι  το βιβλίο του Κώστα Φιλανδριανού   με τίτλο  «| Δημόσιο Ψυχιατρείο Αθηνών»  και υπότιτλο  «Το Δαφνί ...μια φανταστική πολιτεία» που εκδόθηκε το 1977 , αλλά δύσκολα το βρίσκει κανείς σήμερα. 

 Για τα διατρέξαντα σ’ αυτή τη χρονική περίοδο ο συγγραφέας μιλάει γενικά θετικά , αν και δε παραλείπει να αναφερθεί και  σε αρνητικές παρατηρήσεις  με εμφανή  όμως την προσπάθεια να αμβλύνει και να δικαιολογήσει τα γεγονότα . Αναφερόμενος  επίσης  στον εμφύλιο πόλεμο φαίνεται να  πρόσκειται πολιτικά προς το μέρος των νικητών αν και  προσπαθεί να  παραμείνει πολιτικά ουδέτερος .

Παραθέτω εδώ κάποια ενδεικτικά αποσπάσματα:

 « Με τη συντριβή της αριστεράς κατά το τέλος του 1949,τη λήξη του εμφυλίου πολέμου και την οριστική επιβολή της κρατικής εξουσίας ,άρχισε η βαθμιαία αποκατάσταση της ομαλότητας στη χώρα ,η συστηματική αναδιοργάνωση των Δημοσίων Υπηρεσιών και η προοδευτική βελτίωση στη Κοινωνική Ζωή γενικότερα. …Στην αντιμετώπιση του έργου τούτου συνέβαλε …το  Σχέδιο Μάρσαλ … ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός … οι αμερικανικές οργανώσεις…»

«…Το Ψυχιατρείο σε ανοδική πορεία… κατάφερε να ανταποκριθεί στην αποστολή του …να αναβαίνει σιγά σιγά  η λειτουργική του στάθμη …»

«…οι εκσυγχρονιστικές προσπάθειες …άλλαξαν το κλίμα και άνοιξαν νέους ορίζοντες για μια πλούσια και καρποφόρο δράση…ένας καινούργιος άνεμος αναζωογόνησε  το Ίδρυμα και τόφερε στο δρόμο για την ολοκλήρωση των στόχων του …»

« Ελλείψεις βέβαια υπήρχαν  ακόμα πολλές και μεγάλες: Η στενότητα και σε μεγάλο βαθμό ακαταλληλότητα των χώρων δημιουργούσαν αξεπέραστα προβλήματα . Το προσωπικό ήταν ανεπαρκές και σε μεγάλο ποσοστό  απαίδευτο. Υπήρχε σημαντική υστέρηση σε μέσα και οργάνωση και άλλες δευτερεύουσες ελλείψεις και ατέλειες …»

«…Ένα θέμα που αποτελεί το ασθενές σημείο, την Αχίλλεια πτέρνα του Νοσοκομείου … είναι το πάντα άλυτο πρόβλημα της συμφόρησης … έφτασε να νοσηλεύονται 3000 άρρωστοι και να έχει σχεδόν καταργηθεί το αδιαχώρητο…βρέθηκε η προσφυγή στα «επάλληλα κρεβάτια» …δύο κρεβάτια ενωμένα το ένα πάνω στο άλλο… Καταλαβαίνει κανείς τη σήμαινε τούτο και ποια επακόλουθα είχε…»

Αντιγράφω εδώ αυτούσια και τη  μαρτυρία του Κώστα Φιλανδριανού για τους λόγους  που κατά την κρίση του οδήγησαν στη δημιουργία της «Λέρου»  που κατέληξε να είναι τόπος φυσικής και ηθικής  εξόντωσης ανθρώπων.

 « Η μεγάλη αυτή πίεση από τη μια και από την άλλη το ότι έπειτα από μακρούς  και επίπονους αγώνες των ειδικών ωρίμασαν τα πράγματα , έκαμαν ν’ αρχίσουν να επικρατούν οι νέες αντιλήψεις  και να γίνει ποια κοινή συνείδηση η ανάγκη της Αποκέντρωσης των Ψυχιατρείων , στάθηκαν δε οι λόγοι ώστε να αποφασιστεί άμεση αποσυμφόρηση κατά τον όποιο τρόπο.

Το πρώτο  βήμα έγινε  με την ίδρυση της πρώτης Αποικίας ψυχοπαθών ,στην νησίδα του Αγ. Γεωργίου Περάματος (Παλιό Λοιμοκαθαρτήριο ) έπειτα από απόφαση του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών της 16-9-53. Μετά από επιλογή, μεταφέρθηκαν εκεί αρχικά περί τους 200 άρρωστοι, που με σταδιακές διακομίσεις και άλλων, έφτασαν τελικά γύρω στους 500. Τούτο ήταν μια πρόσκαιρη ανακούφιση.

Η αποικία Αγίου Γεωργίου λειτούργησε μέχρι τις 20-3-65, οπότε καταργήθηκε και όσοι άρρωστοι απόμειναν μεταφέρθηκαν στη μεγάλη αποικία της Λέρου, που είχε ιδρυθεί στο μεταξύ (1958).

Όταν ένας γιατρός με υψηλή συνείδηση καθήκοντος και μεγάλη προσφορά στους αρρώστους , μοιάζει να δικαιολογεί και  να  αποδέχεται τη μεταφορά αρρώστων από το «Δαφνί» στη «Λέρο» με κάνει εμένα τουλάχιστο να συλλογιέμαι   πόσο βαρύ ηθικό φορτίο σήκωναν οι ευσυνείδητοι συνάδελφοί μου της εποχής εκείνης και τι είδους ηθικά διλήμματα  έπρεπε να επιλύσουν.

Πέρα από όλα αυτά πάντως, οι πληροφορίες  που μας παρέχει ο Κώστας Φιλανδριανός είναι πολύτιμες .Έτσι  μεταξύ των άλλων μαθαίνουμε ότι:

·        Επισκευάστηκε τότε  και διαρρυθμίστηκε το  Ταστόγλειο Περίπτερο και επίσης το 5^ο και το 11^ο .( Σκοπεύω κάποια στιγμή να καταγράψω την ιστορία των κτηρίων του Νοσοκομείου που παρουσιάζει ενδιαφέρον  από πολλές πλευρές μηδέ της ιδιοτελούς εξαιρουμένης).

·        Διορίστηκαν οι πρώτες τέσσερες αδελφές τριετούς φοίτησης. Ήταν οι Κυρίτση , Σκουλούδη , Μερκούρη και Λαδά. Και ακολούθησαν και άλλες προσλήψεις νοσηλευτικού προσωπικού .

·        Το 1952 ιδρύθηκε παθολογικό ιατρείο που εξελίχθηκε σε Παθολογική Κλινική με Διευθυντή το Γερ. Λουκάτο.

·        Διορίστηκε Διευθυντής της Φυματιολογικής κλινικής  ο Γ.Καραπλής το 1952

·        Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε το παθολογοανατομικό εργαστήριο με Διευθυντή τον Ιωάν. Γραμματόπουλο και το Δερματολογικό Ιατρείο με διευθυντή  το Βασίλη Βασιλείου .

·        Στα τέλη του 1953 ιδρύθηκε η Δ΄ Ψυχιατρική κλινική με Διευθυντή το Νίκο Ρασιδάκη,  αναμορφωτή της εργοθεραπείας.

·        Τη διεύθυνση της Παιδοψυχιατρικής κλινικής  ανέλαβε ο Ανδρέας Καλούτσης , γλυκύτατος και καλλιεργημένος  άνθρωπος και θεραπευτής και δάσκαλος πολλών σε γνώσεις και αξίες.

·        Το 1954 ιδρύθηκε το ΩΡΛ Ιατρείο με Διευθυντή το Γεώργιο Τσιπά.

·        Ανέλαβε την οργάνωση του απασχολησιοθεραπευτικού τομέα η Βασιλική Μαλικούρτη.