η λερος και το ψυχιατρειο της . η παρεμβαση της ε.ψ.ε.

Η Λέρος και το ψυχιατρείο της . Η παρέμβαση της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας

Όπως πολλές φορές έχω επισημάνει η αληθινή ιστορία της Λέρου και του ψυχιατρείου της δεν γράφτηκε ακόμη. Πριν να συνεχίσω λοιπόν με την ανάρτηση δημοσιευμάτων του Τύπου, ξένου και ελληνικού , που θα αναφέρονται στη Λέρο και το Ψυχιατρείο της και θα καλύπτουν κυρίως την περίοδο από το δημοσίευμα του Observer και μετά, θεωρώ αναγκαίο να αναφερθώ στη παρέμβαση της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας που άδικα και πολύ επιπόλαια λοιδορήθηκε Πρέπει επίσης να σημειώσω ότι η εικόνα που παρουσιάζεται από μερικούς είναι πολλές φορές νοθευμένη , εκτός από τις άλλες επιρροές, και από ευρύτερα ιδεολογικές ,πολιτικές ή , το χειρότερο , στενά κομματικές πεποιθήσεις ή και ευτελή προσωπικά συμφέροντα .

Θυμίζω εδώ ότι τα χρόνια τα οποία ιστορώ , υπήρξαν σημαντικές πολιτικές εξελίξεις με σημαντικούς σταθμούς τη διαδοχή της συντηρητικής παράταξης που κυβέρνησε από το 1974 μέχρι το 1981 και την ανάληψη ,το 1981, της εξουσίας από το Πασόκ του Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι το 1989. Και επίσης τα σκοτεινά ακόμα πολιτικά γεγονότα του 1989 και την με πάταγο πτώση του χαρισματικού αυτού δημεγέρτη .

Η παρέμβαση της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας αποφασίστηκε στα τέλη του 1988 επί Προεδρίας του κ. Γιώργου Χριστοδούλου , όταν ακόμα κυβερνούσε ο Ανδρέας Παπανδρέου. ( Είχε προηγηθεί Γενική συνέλευση επί Προεδρίας του Κώστα Στεφανή κατά την οποία μου δόθηκε η ευκαιρία να αναφερθώ στη Λέρο και το Ψυχιατρείο της και να ζητήσω την παρέμβαση της Εταιρείας.. Βρήκα ταλαιπωρημένη στο χάος του αρχείου μου μια επιστολή του Γιώργου Χριστοδούλου( ενός ευγενικού ευπατρίδη που εξακολουθεί να με τιμά με τη φιλία του παρά τις πολύ διαφορετικές πολιτικές και όχι μόνο αντιλήψεις μας ) ,γραμμένη την 23/12/1988 , με την οποία μου γνωστοποιεί την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ε.Ψ.Ε να παρέμβει και μου ζητάει να μετάσχω στη σχετική Ομάδα Εργασίας. Αντιγράφω: «Όπως ασφαλώς γνωρίζετε το πρόβλημα της αποασυλοποίησης του Ψυχιατρείου της Λέρου βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και των ανησυχιών όχι μόνο της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας αλλά και των άλλων ψυχιατρικών εταιρειών και οργανώσεων σε παγκόσμια κλίμακα . Οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς δεν έχουν ζητήσει ποτέ τη γνώμη της Εταιρείας μας για θέματα της αρμοδιότητάς της, αλλά δεν νομίζουμε ότι αυτό θα πρέπει να μας εμποδίσει από το να διαμορφώσουμε γνώμη , να κάνουμε προτάσεις και να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας σαν υπεύθυνος επιστημονικός φορέας . ( Υπογραμμίζω την δήλωση και την άποψη του Γιώργου Χριστοδούλου την οποία παρακαλώ να ενστερνιστεί και το παρόν Δ.Σ , παρεμβαίνοντας π.χ. στο θέμα των κρατουμένων ψυχικά πασχόντων). Για τους λόγους αυτούς το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας αποφάσισε να συγκροτήσει μία ομάδα εργασίας με σκοπό την σε βάθος μελέτη του θέματος… Γι’ αυτό σας παρακαλούμε θερμά … να πάρετε μέρος στην ομάδα εργασίας που αποτελείται από τους συναδέλφους κυρίους Γ. Λυκέτσο, Ε.Δημητρίου, Χ.Βαρουχάκη, Ι Τσιάντη. Μ.Μαδιανό και την κ. Μ. .Οικονόμου.»

Η Ομάδα άρχισε τις εργασίες της στις αρχές του 1989, όταν , μετά τις εκλογές του 1985, κυβερνούσε ακόμα το Πασόκ ( υπουργός Υγείας ήταν ο Απόστολος Κακλαμάνης που είχε διαδεχτεί τον Γιώργο Γεννηματά.) και παρέδωσε το πόρισμά της το Σεπτέμβρη του 1989. Πρωθυπουργός ήταν τότε ο Τζανής Τζανετάκης και Υπουργός Υγείας ο Μιλτιάδης Έβερτ , σε μια Κυβέρνηση Συνεργασίας της Νέας Δημοκρατίας και του Συνασπισμού, που περιελάμβανε τότε και το Κ.Κ.Ε. Η Κυβέρνηση αυτή είχε σχηματιστεί τον Ιούνιο του 1989 , μετά τις εκλογές που έγιναν τότε και στις οποίες το Πασόκ ηττήθηκε εξ αιτίας οικονομικών σκανδάλων,στα οποία κατηγορήθηκε ότι συμμετείχε ο Ανδρέας Παπανδρέου..

Όλους αυτούς του περίπου εννέα μήνες η Ομάδα εργάστηκε συστηματικά . . Συνεδρίαζε τακτικά μια φορά την εβδομάδα στο φιλόξενο σπίτι του κ. Γιώργου Λυκέτσου και ήλθε σε επαφή , ανταλλάσσοντας απόψεις και ιδέες με πρόσωπα , ομάδες και φορείς ,που καθ’ οιονδήποτε τρόπο συνδέονταν με το πρόβλημα της Λέρου ή θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην επίλυσή του. Έτσι έγιναν συναντήσεις με τους:

* Ο. Ανδρουλάκη , Διευθύνουσα του Δρομοκαϊτειου. * Δ. Δαμίγο από την ομάδα που συντασσόταν με τις απόψεις του Rotelli ( Περί αυτών σε επόμενη ανάρτηση) * Ι. Ζώγκο , Διευθυντή στο υπουργείο Υγείας επί Πασόκ * Χ. Ιωαννίδη και Κ. Μωρόγιαννη , από τη γνωστή Ομάδα των γιατρών της Λέρου. * Β. Κυριακάκη Πρόεδρο του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών. * Ι. Λουκά το γνωστό ψυχίατρο με το πολύ σημαντικό έργο στο Ψυχιατρείο της Λέρου. * Μ. Μαλλιώρη ΄, Ψυχίατρο , Σύμβουλο του Υπουργού Υγείας στην Κυβέρνηση του Πασόκ. * Ο. Μαράτου Πρόεδρο του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων. * Α.Μπουσουλέγκα , ένα εκλεκτό συνάδελφο Πρόεδρο του Δ.Σ. του Ψυχιατρείου Θεσσαλονίκης όταν κυβερνούσε του Πασόκ

* Ν. Ρεπανή Πρόεδρο του Δ.Σ του ψυχιατρείου της Λέρου διορισμένο από το Πασόκ

Εκτός αυτών των επαφών η Ομάδα Εργασίας επισκέφτηκε τη Λέρο και εργάστηκε επί τόπου τρεις μέρες.. Επισκέφτηκε του χώρους « νοσηλείας» συζήτησε πάλι με τον Άρη Μπουσουλέγκα ( που σημειωτέον είχε αναλάβει συντονιστικό ρόλο για την αντιμετώπιση της άθλιας κατάστασης ) και επίσης με το Δ.Σ. του ψυχιατρείου και το προσωπικό του ,όπως και με τους υπεύθυνους και το προσωπικό του ΠΙΚΠΑ Λέρου όπου ,υποτίθεται νοσηλευόντουσαν παιδιά.

Τέλος η Ομάδα μαζί με τον Πρόεδρο του Δ.Σ. της Ε.Ψ.Ε επισκέφτηκε , όταν η Κυβέρνηση άλλαξε , τον Υπουργό Υγείας Μιλτιάδη Έβερτ και τον νέο Διευθυντή της Ιατρικής Αντίληψης κ. Γεωργάτσο.

Όλα αυτά : Η σύνθεση της Ομάδας Εργασίας, ό χρόνος ο τόπος και ο τρόπος που εργάστηκε, τα πρόσωπα και οι φορείς με τους οποίους συνεργάστηκε και συζήτησε , οι κυβερνητικοί και οι άλλοι παράγοντες εξουσίας που προσπάθησε να κινητοποιήσει αποδεικνύουν πόσο άδικες, άστοχες και επιπόλαιες ήταν οι κατηγορίες που εκτοξεύτηκαν εναντίον της και εναντίον της Ε.Ψ.Ε. Και επίσης ότι τόσο η Ομάδα Εργασίας , όσο και η Ε.Ψ.Ε. επί Προεδρίας του Γιώργου Χριστοδούλου προσπάθησε να υπερασπιστεί τους ψυχικά πάσχοντες με όσες δυνάμεις διέθετε και εντελώς ανεπηρέαστη από οποιεσδήποτε κομματικές σκοπιμότητες. Επισημαίνω επιπροσθέτως ότι με την Ομάδα Εργασίας και την Ε.Ψ.Ε συνεργάστηκε άριστα και με δεοντολογικά άψογο τρόπο , χωρίς τις συνήθεις κομματικές στρεβλώσεις, εκθέτοντας τις απόψεις του και παρέχοντας πρόθυμα όσες πληροφορίες του ζητήθηκαν, ο Άρης Μπουσουλέγκας , Πρόεδρος του Δ.Σ. του Ψυχιατρείου Θεσσαλονίκης επί Πασόκ , ένας εκλεκτός συνάδελφος του οποίου οι προσπάθειες ( και με τη βοήθεια του Κώστα Μπαϊρακτάρη) να διορθωθεί η κατάσταση στο Ψυχιατρείο της Λέρου είναι γνωστές και αναγνωρισμένες.

Tα σχετικά ντοκουμέντα παρουσιάζω εδώ :
1. Η Επιστολή του Προέδρου της Ε.Ψ.΅Ε. να μετάσχω στην Ομάδα Εργασίας

2. H Έκθεση της Ομάδας Εργασίας στην οποία αναφέρθηκα ήδη. Το κείμενο αυτό αποδεικνύει την πολύ σοβαρή δουλειά της Ομάδας και τις τεκμηριωμένες προτάσεις της ( που κατά την πάγια πρακτική του το παράλυτο κράτος μας παρά τις αρχικές υποσχέσεις του τελικά τις αγνόησε).

Η πρότασή μου στην Ομάδα Εργασίας ( Όπως την παρέδωσα στο Γιάννη Τσιάντη που είχε αναλάβει τη σύνταξη ενός αρχικού σχεδίου, με βάση τις διαπιστώσεις, τα συμπεράσματα και τις βασικές προτάσεις της )

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΨΥΧΙΑΤΡΕΙΟ ΤΗΣ ΛΕΡΟΥ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΉ

1. Η οποιαδήποτε πρόταση για το ψυχιατρείο της Λέρου , που θα εμπνέεται από τις θεωρητικές αρχές και θα στηριζόταν στις γνωστές μεθόδους και πρακτικές αποϊδρυματισμού ( Αποκατάσταση των σχέσεων αρρώστου και κοινότητας και οργάνωση των Ψυχιατρικών Υπηρεσιών - Κέντρα Ψυχικής Υγείας , Ξενώνες ,Οικοτροφεία, Κέντρα επαγγελματικής εκπαίδευσης , Μονάδες προστατευόμενης εργασίας άλλοι τύποι προστατευόμενης κατοικίας- μέσα στην κοινότητα ) θα κινδύνευε να αποδειχτεί αλυσιτελής , ίσως δε και επιζήμια για τους αρρώστους, αν επιχειρούσε κανείς να την εφαρμόσει αμέσως χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία. Η οποιαδήποτε πρόταση για το Ψυχιατρείο της Λέρου δεν πρέπει να παραγνωρίζει το γεγονός ότι το Ψυχιατρείο αυτό δεν είναι το κλασσικό Ψυχιατρικό Άσυλο, αλλά μια ειδική περίπτωση με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά , που το «Άσυλο» αυτό απόκτησε από το μόνο ρόλο που εξ αρχής του ανατέθηκε και επί σειράν ετών με συνέπεια έπαιξε. Να αποτελέσει δηλαδή τη τελική και οριστική μέχρι θανάτου λύση για όλα τα άλυτα προβλήματα των άλλων ψυχιατρείων της χώρας.

Η οποιαδήποτε λοιπόν πρόταση δεν πρέπει κυρίως να αγνοεί: * Οι νοσηλευόμενοι σ’ αυτό είναι οι ανεπιθύμητοι -για διάφορους θεμιτούς και αθέμιτους λόγους – όχι μόνο από τις οικογένειές τους αλλά και από τους θεράποντές τους. * Οι συγγενείς των μεταφερθέντων στη Λέρο δεν αντέδρασαν στη μεταφορά , μερικοί την εζήτησαν οι ίδιοι, άλλοι δε τη βρήκαν σαν μια κάποια λύση του οικογενειακού τους προβλήματος που δημιουργούσε η κοντινή παρουσία του άρρωστου μέλους. * Δεν πρέπει εξ άλλου να ξεχνάμε ότι οι μεταφορές στη Λέρο έγιναν ,αν όχι με την εύνοια, πάντως με τη συναίνεση των ψυχιάτρων και με το επιχείρημα της αποσυμφόρησης και της παροχής καλύτερης περίθαλψης στους εναπομείναντες , επιχείρημα που εύκολα διέλυε την αμφιβολία για την ορθότητα του εγχειρήματος ή την ενοχή για συμμετοχή σε άδικη ή αντιιατρική πράξη . * Οι νοσηλευόμενοι στη Λέρο υπέστησαν για πολλά χρόνια ( τριάντα το περισσότερο και δέκα το λιγότερο) τις συνέπειες μιας εξαιρετικά σκληρής ιδρυματικής ζωής , χωρίς καμιά ελπίδα διαφυγής * Όσοι απόμειναν είναι όσοι κατόρθωσαν να αντέξουν στην απόρριψη από συγγενείς , φίλους και θεράποντες , στις συνέπειες της ίδιας της ψυχικής αρρώστιας, τις βιολογικές επιπτώσεις του χρόνου που πέρασε και της σκληρής διαβίωσης. * Όσοι απόμειναν έχουν σε κάποιο βαθμό οργανώσει ( οι περισσότεροι ίσως μόνο στο επίπεδο του ενστίκτου, της τάσης και του συναισθήματος)- ένα είδος προσωπικής και ομαδικής ζωής που δεν πρέπει να διαταραχθεί ή να διακινδυνεύσει , εάν δεν υπάρχει κάτι άλλο καλλίτερο – με τα συνήθη απλά ανθρώπινα κριτήρια – να το αντικαταστήσει. * Όσοι απόμειναν δικαιούνται να απαιτήσουν το σεβασμό που οφείλεται στην αξία του προσώπου τους. Και κυρίως δικαιούνται να απαιτήσουν : Από μεν αυτούς που σχεδιάζουν λύσεις γι’ αυτούς , να μη τους θεωρήσουν απρόσωπα αντικείμενα μέτρων , επινοήσεων, σχεδίων και λύσεων . που είναι μεν σύμφωνες με γενικά σχήματα , αλλά παραγνωρίζουν ή αγνοούν τις πραγματικές ανάγκες του κάθε αρρώστου, έτσι όπως μπορεί να τις αναδείξει και να τις προσδιορίσει ή δημιουργία μιας ουσιαστικής σχέσης μαζί του. Από δε την Πολιτεία , να ανταποκριθεί, τώρα τουλάχιστον, στις υποχρεώσεις που έχει στα αναξιοπαθούντα μέλη της. * Τέλος, όσοι απόμειναν δικαιούνται να απαιτήσουν να πάψουν να θεωρούνται η λύση για τα οικονομικά προβλήματα των κατοίκων της Λέρου . Και πρέπει να προστατευθούν από τις αντιδράσεις σε μέτρα που θα βελτίωναν τη δική τους ζωή και τη μοίρα τους, εκείνων των εργαζόμενων ή άλλων κατοίκων της Λέρου που θα έκριναν ότι τα μέτρα αυτά θα έβλαπταν τα θεμιτά ή και αθέμιτα οικονομικά τους συμφέροντα .

Β. Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΟΥ

Με βάση τα παραπάνω εκτεθέντα η πρότασή μου διέπεται από την εξής και μόνο αρχή: Δεν πρέπει να προτείνουμε και πολύ περισσότερο να επιχειρήσουμε την εφαρμογή λύσεων που προορίζονται για άγνωστο αριθμό και άγνωστους αρρώστους και μετά να αναζητήσουμε εκείνους που θα εντάξουμε στα μέτρα που σχεδιάσαμε , χωρίς πολλές φορές να ξέρουμε ποια είναι η δική τους θέληση ( και κάποιες φορές μάλιστα εναντίον της) και πάντως εν αγνοία των πραγματικών τους αναγκών ,όπως εκείνοι τις βιώνουν,. Αντίθετα θα πρέπει να αναζητήσουμε για τον κάθε άρρωστο και σε συνεργασία μαζί του τις λύσεις που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του .Και όταν συν τω χρόνων οι λύσεις αυτές διαπιστωθεί ότι καλύπτουν τις ανάγκες ενός μικρότερου ή και μεγαλύτερου αριθμού αρρώστων , να οργανώσουμε τις υπηρεσίες που χρειάζονται για να ανταποκριθούμε σ’ αυτές τις ανάγκες.

Η δικά μου πρόταση είναι λοιπόν η ακόλουθη:

1. Το Κ.Θ.Λ. διαιρείται σε τέσσερεις Τομείς

2..Τα ποιο κάτω θεραπευτικά ιδρύματα αναλαμβάνουν την οργάνωση και την παροχή υπηρεσιών στους νοσηλευόμενους του Κ.Θ.Λ. ως ακολούθως:

2.1.Η ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στους νοσηλευόμενους του Πρώτου Τομέα

2.2. Η ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με συνεργασία του Ψυχιατρείου Θεσσαλονίκης στους νοσηλευόμενους του Δεύτερου Τομέα.

1.3. Το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής στους νοσηλευόμενους του Τρίτου Τομέα.

2.4. Το Δρομοκαϊτειο Θεραπευτήριο στους νοσηλευόμενους του Τέταρτου Τομέα.

3. Το καθένα από τα πιο πάνω θεραπευτικά ιδρύματα οργανώνει Θεραπευτική Ομάδα για την οργάνωση και παροχή υπηρεσιών στου νοσηλευόμενους στον Τομέα ευθύνης του. Ο ακριβής αριθμός των μελών της Θεραπευτικής Ομάδας , η ανά ειδικότητα των μελών σύνθεσή της , ο Κανονισμός Λειτουργίας της , καθορίζονται από τα αντίστοιχα Ιδρύματα υπό τους εξής περιοριστικούς όρους;

3.1. Η Θεραπευτική Ομάδα θα λειτουργήσει τουλάχιστο δύο χρόνια

3.2. Η Θεραπευτική Ομάδα θα παρέχει συνεχώς και επί τόπου υπηρεσίες της με εναλλασσόμενα κλιμάκιά της Πάντοτε όμως τουλάχιστο τα μισά από τα μέλη του κλιμακίου που πρόκειται να αντικατασταθεί , παραμένουν τουλάχιστο ένα μήνα μετά την άφιξη του νέου κλιμακίου , ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη συνέχιση της των δραστηριοτήτων που έχουν σχεδιαστεί και βρίσκονται σε εξέλιξη.

3.3. Τα μέλη του κλιμακίου που παρέχουν επί τόπου υπηρεσίες δεν είναι ποτέ λιγότερα από δέκα μεταξύ των οποίων τουλάχιστο δύο ψυχίατροι

3.4.Επιστημονικός υπεύθυνος της Θ.Ο. είναι Διευθυντής Ψυχίατρος και μετέχουν σ’ αυτή τουλάχιστο δύο ακόμη ψυχίατροι.

3.5. Το θεραπευτικό ίδρυμα κινεί αμέσως τις διαδικασίες ώστε έξη μήνες μετά την έναρξη εφαρμογής του προτεινόμενου σχεδίου να έχει ολοκληρωθεί η συγκρότηση της Θεραπευτικής Ομάδας με την ακόλουθη σύνθεση:

3.5.1. Συνολικός αριθμός μελών, τριάντα

3.5.2. Σύνθεση ανά ειδικότητα : Τουλάχιστο πέντε ψυχίατροι, δύο ψυχολόγοι ,δύο κοινωνικοί λειτουργοί, δύο εργοθεραπευτές , δύο διπλωματούχοι νοσηλευτές .

4. Κύριοι στόχοι της Θεραπευτικής Ομάδας είναι να πετύχει:

4.1.Για κάθε νοσηλευόμενο ένα καλλίτερο από αυτό που έχει επίπεδο αυτονομίας

4.2. Για κάθε νοσηλευόμενο ένα ευρύτερο και πληρέστερο επίπεδο προσωπικής-ιδιωτικής ζωής

.4.3.Την κατάρτιση για κάθε νοσηλευόμενο ατομικού θεραπευτικού προγράμματος που θα καταλήγει και στην λύση που προτείνεται ως η καλύτερα ανταποκρινόμενη στις δικές του ανάγκες.

4.4. Την βελτίωση της δικής της οργάνωσης και λειτουργικότητας ,έτσι ώστε να μπορεί, μετά το πολύ ένα χρόνο, να προτείνει , αλλά και να μπορεί να μετέχει στην υλοποίηση μέτρων που να αφορούν περισσότερους αλλά συγκεκριμένους αρρώστους .

5. Με απόφαση του Υπουργού Υ.Π.Κ.Α. ιδρύεται Κεντρική Επιτροπή οργάνωσης και παροχής ψυχιατρικών υπηρεσιών στους νοσηλευόμενους στο Ψυχιατρείο της Λέρου. Η σύνθεση της Επιτροπής είναι η ακόλουθη:

5.1. Πρόεδρος ο Υπουργός Υ.Π.Κ.Α. 5.2. Αντιπρόεδρος ,ο Πρόεδρος της Ε.Ψ.Ε. 5.3. Τρία μέλη προτεινόμενα από την Ε.Ψ.Ε. 5.4. Ένας ανώτατος υπάλληλος του Υπουργείου Υ.Π.Κ.Α. 5.5. Οι επιστημονικοί υπεύθυνοι των Θεραπευτικών Ομάδων της παραγράφου 3.

6. Η Κεντρική Επιτροπή έχει ως κύριο έργο: 6.1. Την επεξεργασία, διατύπωση και προώθηση στους κατά περίπτωση αρμόδιους παράγοντες προτάσεων για την οργάνωση και παροχή τεχνικής, επιστημονικής ή διοικητικής βοήθειας που ζητούν οι Θεραπευτικές Ομάδες. 6.2. Η περαιτέρω επεξεργασία και προώθηση προς χρηματοδότηση από ελληνικές πηγές ή μέσω του Κανονισμού 815 ,προγραμμάτων αποϊδρυματισμού που προτείνονται από τις Θεραπευτικές Ομάδες. 6.3. Η κατά διαστήματα αξιολόγηση του έργου των Θεραπευτικών Ομάδων, η , σε συνεργασία μαζί τους τροποποίηση των αρχικών σχεδίων , όταν αυτό καθίσταται αναγκαίο, και η από κοινού υ επεξεργασία νέων σχεδίων. 6.4.Η επεξεργασία και η λήψη μέτρων για τη βελτίωση του έργου των Θεραπευτικών Ομάδων (π.χ. οργάνωση εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων , συμπλήρωση των μελών τους και με άλλους εργαζόμενους έλληνες ή και ξένους).

7. Σε κάθε ένα από τα θεραπευτικά ιδρύματα της παρ.2 , οργανώνεται σύσκεψη υπό την προεδρία του υπουργού Υ.Π.Κ.Α. Στη σύσκεψη μετέχουν τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής της παρ. 5 και διοικητικοί και επιστημονικοί υπεύθυνοι του Ιδρύματος. Αντικείμενο της σύσκεψης είναι: 7.1. Η οργάνωση της Θεραπευτικής Ομάδας του Ιδρύματος

7.2. Η αναζήτηση και η θεσμοθέτηση κινήτρων γενικής αλλά και ειδικής για το κάθε ίδρυμα εφαρμογής. Γενικής εφαρμογής κίνητρα προτείνονται τα εξής: * Προκήρυξη θέσεων ψυχιάτρων ,Ψυχολόγων , Κοινωνικών λειτουργών κ.τ.λ. εκ των περιλαμβανομένων κενών στον Οργανισμό του κάθε ιδρύματος ή και που θα συσταθούν εξ αρχής με την ρητή υποχρέωση ετήσιας τουλάχιστο υπηρεσίας στη Λέρο . * Σημαντική αύξηση του επιδόματος κίνησης και βιβλιοθήκης. * Υπολογισμός της υπηρεσίας στη Λέρο ως σημαντικού προσόντος κατά την κρίση για προαγωγή ή κατάληψη θέσης.

7.3. Η αναζήτηση του προσφορότερου για το κάθε ίδρυμα νομικού τύπου ( Μόνιμες θέσεις , ανάθεση έργου, σύμβαση Ιδιωτικού Δικαίου ή άλλη σχέση) για την ταχύτερη δυνατή πρόσληψη του προσωπικού που θα ενταχθεί και θα συμπληρώσει της Θεραπευτικές Ομάδες.

8. Κλιμάκιο της Κεντρικής Επιτροπής με συμμετοχή των επιστημονικών υπευθύνων των Θεραπευτικών Ομάδων μεταβαίνει στη Λέρο και αποφασίζει με τη συνεργασία των επιστημονικών και διοικητικών υπευθύνων του Κ.Θ.Λ. τη συγκρότηση των τεσσάρων Τομέων της παρ. 1, προσδιορίζοντας τα νοσηλευτικά περίπτερα, τους συγκεκριμένους νοσηλευόμενους και τους εργαζόμενους που εντάσσονται στον κάθε ένα από αυτούς , όπως και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.

\9. Ως χρόνος έναρξης εφαρμογής του σχεδίου, από το κάθε θεραπευτικό ίδρυμα της παρ. 2, προτείνεται να οριστεί η ημέρα άφιξης στη Λέρο ενός πρώτου κλιμακίου της Θεραπευτικής Ομάδας του για την επί τρόπου εργασία. Αυτό το πρώτο κλιμάκιο θα μπορούσε πιθανώς να αρχίσει την επί ι τόπου με τους ασθενείς εργασία του περί την 1^η Ιανουαρίου 1999 , πριν την πλήρη συγκρότηση της Θεραπευτικής Ομάδας .

4.Οι δύο τελευταίες σελίδες από το τελικό κείμενο της Έκθεσης όπως διαμορφώθηκε μετά από τη Γενική Συνέλευση της Ε.Ψ.Ε. την 30^η Σεπτεμβρίου 1989 και δημοσιεύτηκε στη «Ψυχιατρική» (Τεύχος 1-3-11990) . Σ’ αυτό επαναλαμβάνεται αυτούσια η Έκθεση της Ομάδας Εργασίας με την προσθήκη μόνο της πρότασης για τη συγκρότηση της Συντονιστικής Επιτροπής.