τροποποιηση του νομου 2071/92 πεμπτη αναρτηση το δευτερο προβλημα ορισμου

Τίτλος:  Τροποποίηση του Νόμου 2071/92. Πέμπτη ανάρτηση . Το δεύτερο πρόβλημα ορισμού

Σκέψεις προβληματισμοί και προτάσεις για την τροποποίηση του Νόμου 2071/92

Δεύτερο μέρος: Τα προβλήματα και οι αιτίες τους. Το δεύτερο πρόβλημα ορισμού

Όπως ήδη έχω σημειώσει με προηγούμενες αναρτήσεις μου υπάρχει και διαπιστώνεται σοβαρή και εγγενής ,φοβάμαι, αδυναμία να χρησιμοποιηθούν, κατά τη διατύπωση των νομοθετικών ρυθμίσεων, λέξεις  και όροι με σαφή και μονοσήμαντο εννοιολογικό προσδιορισμό.

Η δυσκολία αυτή είναι η πηγή  και  ενός δεύτερου μείζονος  και δυσεπίλυτου  προβλήματος  που σχετίζεται στενά με το πρώτο, στο οποίο αναφέρθηκα εν συντομία στη προηγούμενη τέταρτη κατά σειρά ανάρτησή μου  ( Δημοσιεύτηκαν όλες στο ιστολόγιό μου και στο face book)

Το δεύτερο  αυτό  πρόβλημα  παρουσιάζεται από τη δυσκολία  να  προσδιοριστούν οι ειδικότεροι κατάλληλοι  χώροι και οι δομές ,όπου θα εγκλειστούν  οι άρρωστοι και βέβαια να περιγραφεί ο σκοπός τους.  Είναι χαρακτηριστική  και νομίζω  χρήσιμη η παρακολούθηση της εξέλιξης των λέξεων και των όρων που χρησιμοποίησε ο Νομοθέτης για να αναφερθεί σ’ αυτούς τους χώρους και να δηλώσει το σκοπό τους.

Ο Νόμος  ΨΜΒ του 1862 « Περί συστάσεων Φρενοκομείων»  ορίζει ότι οι χώροι αυτοί είναι  τα  Φρενοκομεία  που «συστήνονται και συντηρούνται με δημόσια δαπάνη με  προορισμό τη συντήρηση και θεραπεία φρενοβλαβών».

( ο Νόμος αναφέρεται  μόνο σε δημόσιες ψυχιατρικές δομές και δεν ασχολείται αλλά ούτε απαγορεύει τις ιδιωτικές.)

Είναι αναγκαίο να σημειώσουμε εξ αρχής ότι ο Νόμος αυτός δεν γνωρίζει  άλλου είδους  δημόσια ψυχιατρική δομή παρά  μόνο τα «φρενοκομεία», που είναι και  η  αρχική μορφή των  μετέπειτα και των  όσων έχουν απομείνει σήμερα ειδικών ψυχιατρικών νοσοκομείων .

 Είναι επίσης χαρακτηριστικό του γενικότερου κλίματος της εποχής ,αλλά και του  σημείου όπου βρισκόταν τότε η Ψυχιατρική  ως επιστήμη, ότι σκοπός των φρενοκομείων  δεν  ήταν μόνο  η θεραπεία αλλά και  η «συντήρησις» των αρρώστων ,ότι οι άρρωστοι καλούνται συλλήβδην  «φρενοβλαβείς», ότι η εισαγωγή στα νοσοκομεία αυτά καλείται «τοποθέτησις» και ότι η τοποθέτηση   στο φρενοκομείο γίνεται όχι μόνο  για να θεραπευτεί ο άρρωστος αλλά και για «να «αποκλεισθεί εντός αυτού», ίσως και ισοβίως.

Είναι προφανές νομίζω ότι λέξεις όπως  «συντήρησις» και «τοποθέτησις»   και διατυπώσεις  « όπως αποκλεισθεί εντός αυτού»  παραπέμπουν  λιγότερο στη θεραπεία  και περισσότερο στη δια βίου ασυλιακή περίθαλψη όπως και πάμπολλες φορές   συνέβη .

 Τα όσα εξ άλλου συνέβησαν σε βάρος των αρρώστων  στο πέρασμα του χρόνου ήταν ακόμη χειρότερα. Ο νόμος Ψ.Μ.Β. που ρύθμιζε τη ζωή και την τύχη των ψυχικά πασχόντων   ίσχυσε για  εκατό και πλέον χρόνια  μέχρι το Ν.Δ 104/1972  ,που ίσχυσε για ακόμη άλλα είκοσι.

Όλα αυτά τα χρόνια,  οι λέξεις  «συντήρησις» και «τοποθέτησις» ερμηνεύτηκαν από πολλούς με την επί πραγμάτων  σημασία τους ,ο δε «αποκλεισμός» ερμηνεύτηκε  ως ισόβιος.  Έτσι τα ψυχιατρεία  μετεβλήθησαν  ανεπαισθήτως  από τόπους θεραπείας και καταφυγής  ανθρώπων σε τόπους  αποθήκευσης πραγμάτων και μάλλον όχι ιδιαίτερης αξίας. Ταυτόχρονα όμως και σε χώρους όπου κάποιοι άνθρωποι με συναίσθηση ευθύνης και χρέους πάλευαν τούτο το έρεβος το αμάχητο.

Το Νομοθετικό Διάταγμα  της 31^ης  Ιουλίου 1925   μετονομάζει τα φρενοκομεία της Αττικής , της Θεσσαλονίκης  και της Σούδας στα Χανιά σε «Δημόσια  Ψυχιατρεία Αθηνών,  Θεσσαλονίκης και Χανίων».  Σκοπό όμως έχουν τον ίδιο . « Την συντήρησιν  και θεραπείαν εν αυτοίς  των πασχόντων εκ φρενικών νοσημάτων »

Ο Νόμος 4741 του 1930 μετονομάζει το φρενοκομείο της Κέρκυρας σε « Δημόσιο Ψυχιατρείο Κέρκυρας» , αλλά χρησιμοποιεί διαφορετική διατύπωση για το σκοπό του:     «Την  περίθαλψιν και νοσηλείαν»  .

Ο Νόμος 6077 του 1934 « Περί οργανώσεως  Δημοσίων Ψυχιατρείων» ορίζει επίσης ως σκοπό τους « την νοσηλείαν και περίθαλψιν» προσθέτει όμως και δύο ακόμη: « την  θεραπευτικήν αγωγήν βιοτεχνικής και γεωργικής εργασίας» και  «τη καθόλου έρευναν και εκλαϊκευσιν των όρων της ψυχικής υγιεινής».

Το Ν.Δ 104/1973 και οι κατ’ εξουσιοδότησή του υπουργικές αποφάσεις χρησιμοποιούν   εναλλάξ  τους όρους   Ψυχιατρικά καταστήματα ή θεραπευτήρια ψυχικών νόσων και παθήσεων, Νοσοκομεία ή κλινικές ψυχικών νόσων και παθήσεων και ψυχιατρεία. Σκοπός τους είναι η «πρόληψη, η διάγνωση, η θεραπεία, η επίβλεψη , η ανάρρωση ψυχικά νοσούντων ή πασχόντων.

Ο Νόμος 2071/92, ο  ποιο σημαντικός σταθμός στην εξέλιξη της ψυχιατρικής νομοθεσίας,   χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τον όρο «Μονάδες Ψυχικής υγείας» στις οποίες περιλαμβάνονται   τα  κέντρα  ψυχικής υγείας , οι ψυχιατρικοί τομείς νομαρχιακών ή περιφερειακών   νοσοκομείων,   οι πανεπιστημιακές ψυχιατρικές κλινικές, τα ειδικά ψυχιατρικά νοσοκομεία, οι  παιδοψυχιατρικές κλινικές, οι ψυχογηριατρικές κλινικές, οι κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας, οι ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές, οι ξενώνες, τα οικοτροφεία, τα προστατευόμενα διαμερίσματα, οι ανάδοχες οικογένειες, οι θεραπευτικές μονάδες αποκατάστασης, οι θεραπευτικές συνεταιριστικές μονάδες, τα νοσοκομεία  ημέρας  και  νύχτας  και  τα  ιατροπαιδαγωγικά  κέντρα. (Ο Νόμος  προβλέπει και τη δυνατότητα δημιουργίας και άλλων Μονάδων Ψυχικής Υγείας με Υπουργική απόφαση. )

Σκοπός των Μονάδων Ψυχικής Υγείας  είναι  η πρόληψη , η διάγνωση της ψυχικής διαταραχής , η   θεραπεία της και η συνέχιση της θεραπευτικής  αγωγής, η κοινωνική  επανένταξη  και  η  επαγγελματική αποκατάσταση προσώπων που πάσχουν από ψυχική διαταραχή.  (Σημειώνω  εδώ ότι για πρώτη φορά οι πάσχοντες αναφέρονται ως πρόσωπα και όχι ως άτομα ).

Ο Νόμος 2716/1999 διατηρεί τον όρο «Μονάδες ψυχικής Υγείας», στις οποίες  περιλαμβάνονται  εν πολλοίς οι ίδιες όπως στο Νόμο 2071/1992. Σκοπός τους είναι επίσης ο ίδιος με μικρές παραλλαγές στις λέξεις που χρησιμοποιούνται.

Μία μεγάλη αλλά ατυχής καινοτομία του  Νόμου αυτού   αφορά τα  λεγόμενα ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, αυτές τις κατ’ επίφαση μη Κυβερνητικές οργανώσεις ( Μ.Κ.Ο.) που  όμως αφειδώς  χρηματοδοτούνται από την εκάστοτε  Κυβέρνηση , που πολλαπλασιάστηκαν ως η άμμος της θάλασσας, νέμονται δημόσιους πόρους , υποκαθιστούν το Κράτος στις υποχρεώσεις του, έδρασαν  επί χρόνια και δρουν ακόμη κατά τρόπον αδιαφανή και εν πολλοίς ύποπτο ,που επισύρανε  καταγγελίες  ακόμη και από κυβερνητικά χείλη και  προκάλεσαν και την παρέμβαση της Δικαιοσύνης. ( Χωρίς , φοβάμαι , αν και πέρασαν χρόνια όχι λίγα ,να έχουν γίνει γνωστές οι ετυμηγορίες της).  

Άπειρες μέρες και ώρες δουλειάς στοίχισε και σε μένα  η αφελής εμμονή μου να πιστεύω ότι θα μπορούσα να αφυπνίσω τους  καρεκλοκέντααυρους των Αθηνών  ,αλλά και των Βρυξελλών, και τους πολιτικούς προϊσταμένους τους. Και να πράττουν  ωθούμενοι από κάποια αίσθηση καθήκοντος και  όχι  από το προσωπικό τους  όφελος , «νόμιμο» ή ιδιοτελές . Αναφορές, καταγγελίες μου , επισημάνσεις και προτάσεις μου  ων ουκ έστιν αριθμός και προς κάθε κατεύθυνση   αποδείχτηκαν κι’ αυτές άχρηστες. Η επίδειξη  στοιχειώδους σεβασμού στο δημόσιο χρήμα εξακολουθεί, δυστυχώς ,  να είναι το ματαίως ζητούμενο. 

Επειδή όμως δύσκολα απελπίζομαι εντελώς και επί πλέον στο κρητικό μου πείσμα προστέθηκε και το γεροντικό  θα επανέλθω επί του συγκεκριμένου ζητήματος  αλλά και άλλων  επί μέρους προβλημάτων που αναφέρονται στους ψυχικά πάσχοντες , με ανοικτές επιστολές μου στους νυν αρμόδιους και με κριτήριο το όφελος αυτών των αρρώστων και το εύλογο και δίκαιο συμφέρον αυτών που τους υπηρετούν. Σημειώνω πάντως ότι δεν είμαι και τόσο αφελής ώστε να ελπίζω πολλά , δεδομένου μάλιστα  ότι οι επιλογές του νυν Υπουργού Υγείας είναι εν πολλοίς ατυχείς.

τ