Η ψυχιατρικη μεταρρυθμιση στο "Δαφνι" . Η εκτη κλινικη

29- 4^ου- 2017

Μια καλή εικόνα της άθλιας κατάστασης που βρισκόταν το Δαφνί, των μειζόνων προβλημάτων που αντιμετωπίζαμε και των λύσεων που προτείναμε  ,λίγα χρόνια πριν να αρχίσει η υλοποίηση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης ,( με τη χρηματοδότηση κυρίως σχετικών Προγραμμάτων από την τότε Ευρωπαϊκή Ένωση) δείχνει ένα έγγραφο με ημερομηνία 31-3^ου-1982  προς το Δ.Σ. του  Νοσοκομείου. Με το έγγραφο αυτό περιγράφεται η κατάσταση  της ΣΤ’ Ψυχιατρικής Κλινικής , της οποίας ήμουν Διευθυντής και προτείνονται  τρόποι για τη βελτίωσή της.

Αυτού του εγγράφου αντιγράφω  και επισημαίνω  εδώ  κάποια ενδιαφέροντα νομίζω  σημεία. Και πρώτα πρώτα  το γεγονός ότι συντάχτηκε με τη συνεργασία όλων των μελών της ψυχιατρικής ομάδας  και εγκρίθηκε ομόφωνα.

Πρέπει επίσης να σημειώσω  ότι εδώ και τριάντα πέντε χρόνια η Ομάδα μας είχε διαπιστώσει:

1. Την ανάγκη επείγουσας αλλαγής της ψυχιατρικής Νομοθεσίας

2. Την ανάγκη αλλαγής του Οργανισμού του Νοσοκομείου  με την Οργάνωση  από  κάθε κλινική δύο τμημάτων , που το ένα θα είχε καθαρά νοσοκομειακή  μορφή  και θα περιελάμβανε τον αναγκαίο αριθμό κλινών και το άλλο δεν θα είχε νοσοκομειακή μορφή , δεν θα είχε «νοσοκομειακές κλίνες» , αλλά τον αναγκαίο αριθμό «θέσεων» για εξωνοσοκομειακές υπηρεσίες . .

3. Την ανάγκη στοιχειώδους στελέχωσης των Τμημάτων  αυτών με το απαραίτητο σε αριθμό και εξειδίκευση προσωπικό.

Και όλα αυτά πριν από τον Καν.815/84 , η υλοποίηση του οποίου ,αρκετά χρόνια αργότερα ,  είθισται να θεωρείται  ως η έναρξη της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στην χώρα μας.

Ιδού σημαντικά αποσπάσματα αυτού του εγγράφου.

«…Η κακή λειτουργική κατάσταση της κλινικής – οφειλόμενη κυρίως στο μεγάλο συνωστισμό των αρρώστων , στο μεγάλο αριθμό των εισαγωγών ασθενών με κακή σωματική υγεία ,στη χειρίστη δομική και λειτουργική κατάσταση των κτισμάτων , στο χαμηλό επίπεδο  των προσφερόμενων στην κλινική διοικητικών και άλλων υπηρεσιών , κάνει αδύνατη κάθε απόπειρα , οργάνωσης  και προγραμματισμού του θεραπευτικού , επιστημονικού και ερευνητικού έργου της κλινικής… Οι προσπάθειές μας κατατείνουν κυρίως στη διαφύλαξη της φυσικής ύπαρξης των αρρώστων στην κατά το δυνατόν συντομότερη έξοδο , όσων μπορούν να εξέλθουν και στην προσπάθεια για να μειωθεί η ασυδοσία που υπάρχει στις διαδικασίες που ακολουθούνται για την είσοδο των  αρρώστων» .

Στη κλινική, που έπρεπε να φροντίζει 275 αρρώστους ,σε τρία περίπτερα σε διαφορετικούς χώρους , αρκετά μακριά  ο ένας από τον άλλο  στεγαζόμενους, υπηρετούσαν:

* Έξι μόνο  γιατροί . Παραθέτω τα ονόματά τους :  Διευθυντής Χάρης Βαρουχάκης,  Επιμελητές  Παύλος Βαχτσεβάνος και Γιάννης Σιγαλός ( μερική απασχόληση) και οι Ειδικευμένοι Βοηθοί  Κώστας Βούλγαρης , Κατερίνα Μάτσα και Γιώργος Σαραντόγλου.( Αναπολώ με συγκίνηση και ευγνωμοσύνη όσους τώρα μας λείπουν)

*  Τριάντα πέντε συνολικά  εργαζόμενοι ως νοσηλευτικό και βοηθητικό προσωπικό .( Πολλοί από αυτούς είχαν μειωμένο ωράριο και άλλοι μεγάλο αριθμό αναρρωτικών αδειών

*  Στην κλινική δεν υπήρχε ψυχολόγος ,ούτε  κοινωνική λειτουργός .

*  Η κλινική είχε αναπτυχθεί σε τρία Περίπτερα:

    Το Γ΄ Ταστσόγλειο με 110 άντρες  αρρώστους  και 13 εργαζόμενους  

    Το Πέμπτο Άνω Περίπτερο με 50 γυναίκες άρρωστες και  8 εργαζόμενους

    Το Δέκατο πέμπτο  Κάτω Περίπτερο με 125 άντρες αρρώστους  και  14 εργαζόμενους.

*  Η δομική και λειτουργική κατάσταση των νοσηλευτικών τμημάτων ήταν απελπιστική . Γράφω π.χ. για το Πέμπτο Άνω Περίπτερο  « … Στους δύο  από τους τέσσερεις θαλάμους του Περιπτέρου στεγάζονται περίπου πενήντα άρρωστες . Στους άλλου δύο θαλάμους στεγάζονται άλλες τόσες , άλλης κλινικής .Οι κοινόχρηστοι χώροι  χρησιμοποιούνται από τις άρρωστες και των δύο κλινικών. Από τους γιατρούς και των δύο κλινικών χρησιμοποιείται και το ένα γραφείο που υπάρχει… Κάθε προσπάθεια ακόμα και στοιχειώδους διαχωρισμού των αρρώστων είναι αδύνατη. Στον ίδιο θάλαμο, και πολλές φορές σε πολύ κοντινά κρεβάτια ,συνυπάρχουν άρρωστες που για πρώτη φορά αρρωσταίνουν με άρρωστες από χρόνια, άρρωστες σε διέγερση με άρρωστες  ψυχοκινητικά ήρεμες , άρρωστες που διατηρούν την όποια μπορούν να διατηρήσουν σε αυτές τις συνθήκες καθαριότητα με άρρωστες που έχουν απώλειες ούρων και κοπράνων , νέες με υπερήλικες, άρρωστες με την αρρώστια τους σε οξεία φάση με άρρωστες που ετοιμάζονται για έξοδο. Για τις 100 άρρωστες  υπάρχουν 5 μονάχα ντους. …υπάρχουν 5 συνολικά αποχωρητήρια . Οι πόρτες τους λείπουν και οι άρρωστες ουρούν και αποπατούν δημόσια .. Για να διατηρηθεί κάποια στοιχειώδης καθαριότητα στους θαλάμους και τους κοινόχρηστους  χώρους το νερό χρησιμοποιείται με το σωλήνα»

Γράφω επίσης για το Γ΄ Ταστσόγλειο « …Το Περίπτερο χρειάζεται επειγόντως γενική επισκευή. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα στις αποχετεύσεις . Στο Περίπτερο . κυκλοφορούν ποντικοί. Καζανάκια δεν υπάρχουν καθόλου, ούτε πόρτες στα αποχωρητήρια. Υπάρχουν δέκα μονάχα ντους για τους 110 αρρώστους,. Τα ερμάρια κάτω από τους νεροχύτες  είναι άχρηστα  και μυρίζουν μούχλα»

« Στη κλινική το 1981 μπήκαν  άνδρες 161 και γυναίκες 90. Από τους 251 εισελθόντες παρέμειναν σήμερα, 31-3^ου-1982 , 23 άρρωστοι που η έξοδός τους δεν κατορθώθηκε  κυρίως για λόγους μη ιατρικούς. Επίσης είναι αξιοσημείωτο ότι 61  άρρωστοι, το ¼ δηλ. των εισελθόντων βγήκαν στις πρώτες πέντε  μέρες από την είσοδό τους ( συνεπεία προφανώς των απαραδέκτων διαδικασιών που ακολουθούνται κατά την είσοδο), γεγονός που σημαίνει μια πρωτοφανή και άσκοπη κατασπατάληση του επιστημονικού , διοικητικού και οικονομικού δυναμικού Το ίδιο ισχύει βέβαια και γι’ αυτούς που βγήκαν σε χρόνο μεγαλύτερο των πέντε  , αλλά μικρότερο των δέκα πέντε ημερών και που είναι άλλοι 38 άρρωστοι και που οι περισσότεροι θα μπορούσαν κατά πάσα πιθανότητα να αντιμετωπιστούν  με την παροχή ψυχιατρικών υπηρεσιών εξωνοσοκομειακού τύπου , αν μια καλλίτερη οργάνωση της ψυχιατρικής περίθαλψης το επέτρεπε.

«… Η κλινική θα μπορούσε να συγκροτηθεί από ένα τμήμα 100 περίπου κλινών … το οποίο θα λειτουργούσε με καθαρά νοσοκομειακή μορφή και από ένα δεύτερο τμήμα – λειτουργικά  εξαρτώμενο από το πρώτο- με δύναμη 200 «θέσεων», στο οποίο θα παρείχαμε υπηρεσίες  άλλου τύπου. (Ασυλιακού, Νοσοκομείου Ημέρας , Νοσοκομείου Νύκτας ή άλλου τύπου εξωνοσοκομειακές  Υπηρεσίες).

«… Τα δύο αυτά τμήματα … απαιτούν διαφορετική οργάνωση που την καθορίζει και ο διαφορετικός τους στόχος…»

«… Δεν προβλέπουμε με οποιεσδήποτε συνθήκες για τα προσεχή χρόνια προοπτική συρρίκνωσης των 100 κλινών του Νοσοκομειακού Τμήματος , γεγονός που σημαίνει ότι η οργάνωσή του θα πρέπει να μελετηθεί με μεγάλη προσοχή και να πάρει την τελική της μορφή. Αντίθετα προβλέπουμε ότι μια άλλη οργάνωση, αποτελεσματικότερη, της ψυχιατρικής περίθαλψης  στη χώρα μας , θα μπορούσε κατά πάσα πιθανότητα να οδηγήσει στη συρρίκνωση του Δεύτερου Τμήματος , που θα μπορούσε έτσι σιγά σιγά να αποβάλει με τα χρόνια τον ασυλιακό του χαρακτήρα ,που αναγκαστικά θα έχει στην αρχή και να παρέχει έτσι βαθμιαία περισσότερο σύγχρονους τύπους ψυχιατρικών υπηρεσιών ( π.χ. Προστατευμένα εργαστήρια  κ.τ.λ. ). Επομένως η οργάνωση αυτού του Δεύτερου Τμήματος θα πρέπει να έχει αρκετή ελαστικότητα έτσι ώστε με τις ρυθμίσεις που θα αποφασιστούν στην αρχή να μπορούν να ικανοποιηθούν σε κάποιο τουλάχιστο βαθμό και οι μελλοντικές ανάγκες…»

Αυτά εν συντομία αναφέρονται στο έγγραφο αυτό.

Παρακαλώ πάντως  όποιον ενδιαφέρεται να διαβάσει  στο ιστολόγιό μου το πλήρες κείμενό του . Και ελπίζω τότε να συμφωνήσει μαζί μου  ότι τα πράγματα  θα ήταν πολύ καλλίτερα αν αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις  άκουγαν έστω και κάπου κάπου ( αλλά όχι  ποτέ) και έστω με κάποια ακόμα και μεγάλη   καθυστέρηση  ( που όχι βέβαια να κρατάει τριάντα πέντε χρόνια) αυτούς καλούνται να τις υλοποιήσουν και αυτούς που καλούνται να τις υποστούν .