η ομαδα γιατρων που δουλεψαν στη Λερο

                                  Η Λέρος και το Ψυχιατρείο της

                        

                                      ( Αλήθειες, Μύθοι και παραλειπόμενα)

2. Η  Ομάδα γιατρών που εργάστηκαν στη Λέρο

Όπως σε προηγούμενη ανάρτηση σημείωσα  μιλώντας για τη Λέρο και το Ψυχιατρείο της , μια  μικρή ομάδα γιατρών που  έζησε στο πετσί της  τη φρίκη αυτού του στρατοπέδου εξόντωσης ανθρώπων  και διώχτηκε αμείλικτα  από όλους όσων τα συμφέροντα  απειλούσε με τη δραστηριότητά της , ήταν εκείνη που κατά τη γνώμη μου συνέβαλε περισσότερο από κάθε άλλον στην αφύπνιση του ενδιαφέροντος  όλων  προκειμένου να αλλάξει η κατάσταση που επικρατούσε  εκεί . Οι άξιοι του λειτουργήματός  τους  αυτοί συνάδελφοι αυτοχαρακτηρίστηκαν  ως « Ομάδα πρωτοβουλίας γιατρών που εργάστηκαν ή εργάζονται στη Λέρο.»

Είχα την τιμή να συνεργαστώ στενά , (και κάποιες φορές να συντονίσω τις κινήσεις  και τις πρωτοβουλίες κάποιων μελών της ), με  αυτούς τους συναδέλφους . Με τα περισσότερα μέλη αυτής της Ομάδας με συνδέουν ακόμα ( και ελπίζω να με συνδέουν όσο ζω)  η  στενή φιλία και αμοιβαία εκτίμηση που στηρίζεται στην ανάμνηση κοινών αγώνων. Εξ άλλου ένα από τα ποιο δραστήρια μέλη της Ομάδας όσο ζούσε, η αξέχαστη Έφη Σκλήρη, ειδικεύτηκε στην κλινική που διηύθυνα στο Δαφνί.

Θα αναφερθώ εδώ σε κάποιες καίριας σημασίας  παρεμβάσεις αυτής της Ομάδας. (Σε άλλη ανάρτηση  θα περιγράψω τα παθήματά της  και τα εξ αντανακλάσεως παράπλευρα δικά μου)

Τα μέλη της Ομάδας αυτής  όπως καταχωρήθηκαν και αναγράφονται στην πρώτη δημόσια παρέμβασή τους  στο Ελληνογαλλικό Συμπόσιο το 1981 ήταν : Γεωργιάδης Δημήτρης ειδικευόμενος Ψυχίατρος  πρώην Βοηθός Κ.Θ.Λ.,  Δερδελάκου Ντίνα Βοηθός Κ.Θ.Λ. ,Λουκάς Γιάννης βοηθός Κ.Θ.Λ. , Μπαϊρακτάρης Κώστας Ψυχολόγος, Μωρόγιαννης Κώστας ειδικευόμενος Ψυχίατρος , πρώην βοηθός Κ.Θ.Λ. , Ρούτση Χριστίνα βοηθός Κ.Θ.Λ., Σκλήρη Έφη ειδικευόμενη ψυχίατρος  πρώην βοηθός Κ.Θ.Λ, Τόλιας Σωκράτης ακτινολόγος πρώην διευθυντής ακτινολογικού Κ.Θ.Λ. ( Σε άλλη παρέμβαση της Ομάδας αναφέρεται και η κ. Ε .Δημάκη και σε άλλη η η κ. Παρσένια Παπανικολάου και η κ. Φρίντα Δηλάρη . Στην ομάδα εντάχθηκαν επίσης οι Σοφία Βοσκίδου και  Δημήτρης Μοσχονάς)

 Στο Τεύχος  28-29 των «Τετραδίων Ψυχιατρικής» ( Ιανουάριος- Απρίλιος 1990)  ειδικά αφιερωμένο στη Λέρο)  καταχωρούνται σημαντικά σχετικά ντοκουμέντα από το Αρχείο της αξέχαστης  Έφης Σκλήρη. Όπως :

1.  Το κείμενο της πρώτης και καίριας   δημόσιας και επώνυμης  παρέμβασης της Ομάδας. (Σημείωση: Από ό,τι θυμάμαι οι διοργανωτές του με δυσφορία  ανέχτηκαν την παρέμβαση της ομάδας )    

Στο κείμενο αυτό περιέχονται καίριες επισημάνσεις για την υπάρχουσα κατάσταση . ( ''...Οι καραβιές των τρελών μεταφέρονται  στη Λέρο από τα άλλα δημόσια ψυχιατρεία  με μόνο σκοπό την αποσυμφόρησή  τους  μετά από μια απάνθρωπη διαδικασία επιλογής όπου το κριτήριο μπορεί να είναι μόνο το γεγονός ότι ο ασθενής δεν  δέχεται επισκεπτήριο...η μεταφορά στη Λέρο σημαίνει ταξίδι χωρίς επιστροφή σημαίνει εξορία μέχρι το θάνατο... Από το 1957 διακομίστηκαν τέσσερις χιλιάδες είκοσι ασθενείς. Σήμερα υπάρχουν 1.700... Κανένας εκσυγχρονισμός δεν μπορεί να αλλάξει τον χαρακτήρα του Ασύλου της Λέρου. Θα ήταν μάταιος και οξύμωρος αν όχι υποκριτικός .Ο ασυλικός αυτός χαρακτήρας επιδρά  και στο ντόπιο πληθυσμό δημιουργώντας νοοτροπία αιωνίων ανθρωποφυλάκων..."  Το κείμενο συνόδευε και  μια έγγραφη διαμαρτυρία που η Ομάδα καλούσε τους συνέδρους να υπογράψουν με σκοπό  τη "... ματαίωση  των άμεσα προγραμματισμένων μαζικών διακομιδών". 

Ιδού το κείμενο της παρέμβασης αυτής.

2. Μια απάντηση της Ομάδας ,με ημερομηνία  4 Φεβρουαρίου 1982,  σε ρεπορτάζ εφημερίδας (Απογευματινή;) με ημερομηνία 31 Δεκεμβρίου 1981

Με το κείμενο αυτό η Ομάδα επαναλαμβάνει τις θέσεις της  για το Ψυχιατρείο της Λέρου. Αναδεικνύεται δε από αυτό η υπάρχουσα διάσταση των θέσεων της Ομάδας  με τις απόψεις των εργαζομένων στο Ψυχιατρείο που τελικά οδηγήθηκαν σε βίαιες και αποκρουστικές ενέργειες σε βάρος μελών της Ομάδας , όπως θα περιγράψω σε επόμενη ανάρτηση. 

3. Ένα κείμενο της ομάδας με ημερομηνία 13 Απριλίου 1982 που  σχολιάζει και δηλώνει την αντίθεσή της "...στον τρόπο προσέγγισης του θέματος από την εφημερίδα  ¨Απογευματινή" .

Όποιος θέλει να δει την αλήθεια ,θα δει ότι  τα όσα κατά καιρούς παπαγαλίζουν- και συνεχίζουν να το πράττουν - διάφοροι εκ του μακρόθεν θεώμενοι τα συμβαίνοντα και έτοιμοι να παρέμβουν επί παντός επιστητού, μια μικρή ομάδα γιατρών ,που έζησαν στο πετσί τους την απανθρωπιά του ασύλου και αντιστάθηκαν με οποιοδήποτε κόστος ,τα περιγράφει  λιτά και με ενάργεια  στο κείμενο αυτό.

4.Το από 9 Μαρτίου 1984  έγγραφο της Ομάδας  προς το Υπουργείο Υγείας.Το  δημοσιεύω εδώ  όπως δημοσιεύτηκε αυτούσιο στο πρώτο τεύχος των " Τετραδίων Ψυχιατρικής "  το Μάρτη του 1984. Σημειώνω εδώ ότι η Ομάδα είχε πάντοτε αμέριστη την υποστήριξη της Επιστημονικής Ένωσης του Δαφνιού. 

Στο έγγραφο  αυτό περιέχονται καίριες επισημάνσεις για την υπάρχουσα κατάσταση  και τεκμηριωμένες θέσεις και προτάσεις για την αντιμετώπισή της, που καλά θα ήταν οι πολύξεροι του Υπουργείου Υγείας, έστω και μετά  από 30 χρόνια να τις προσέξουν .

Συγκεκριμένα επισημαίνονται:                                                                                             

Η τότε χουντική  νομοθεσία που διευκόλυνε την αθρόα μεταφορά στη Λέρο αρρώστων  από άλλα ψυχιατρεία

  Ότι  στο Κ.Θ.Λ δεν παρέχεται ψυχιατρική περίθαλψη. Για 1700 ασθενείς υπάρχουν δύο ψυχίατροι,, μία Κοινωνική Λειτουργός ,τρεις αδελφές τριετούς φοιτήσεως .

Η γεωγραφική θέση του νησιού με την  πολύ δύσκολη και αποκλειστικά ατμοπλοϊκή  συγκοινωνία

Η πολιτισμική πραγματικότητα του νησιού που έχει διαστρεβλωθεί  από το γεγονός ότι η φύλαξη στιγματισμένων  κοινωνικά ομάδων αποτέλεσε οικονομικό πόρο για το νησί.

Η αδυναμία στελέχωσης του Νοσοκομείου με ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό.

Οι τρόφιμοι δεν αντιμετωπίζονται σαν πάσχοντες άνθρωποι ,αλλά σαν ζώα 

 Στο νησί δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί καμιά διαδικασία κοινωνικής επανένταξης  ούτε καν να αρχίζει από κει.Το Κ.Θ.Λ. πρέπει να καταργηθεί άμεσα .

Οι προτάσεις περιλαμβάνουν:

Διαχωρισμό των αρρώστων σε  μικρές ομάδες  με κριτήριο τον τόπο καταγωγής  και εγκατάστασή τους σε οικοτροφεία  σε αντίστοιχες πόλεις σε όλη την Ελλάδα .

Συνεργασία με τα αντίστοιχα κρατικά νοσοκομεία την τοπική αυτοδιοίκηση, τους αγροτικούς συνεταιρισμούς και άλλους τοπικούς παράγοντες.

 Εμπεριστατωμένη οικονομοτεχνική μελέτη για το σχεδιασμό , την ανεύρεση τη στελέχωση και τη λειτουργία των προτεινομένων οικοτροφείων.

Αντιμετώπιση του προβλήματος της επαγγελματικής αποκατάστασης των υπαλλήλων του Κ.Θ.Λ. όταν θα απομακρυνθούν οι άρρωστοι από το νησί. 

Το κείμενο υπογράφουν οι: Δημήτρης Γεωργιάδης, Ντίνα Δερδελάκου , Φρίντα Δηλάρη,, Χρήστος Ιωαννίδης ,Κώστα Μωρόγιαννης ,Χριστίνα Ρούτση,Έφη Σκλήρη ,Σωκράτης Τόλιας ,Παρσένια Παπανικολάου

5. Ένα κείμενο γραμμένο  από την Έφη Σκλήρη , την 1 Μάη του 1987 με τίτλο " Παρά θιν' αλός " . Είναι φανερές εδώ οι  έντονες διαφορές  απόψεων  που άρχισαν να διαφαίνονται για τον τρόπο που έπρεπε να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα και επίσης   επισήμανση της σπάταλης και αδιαφανούς χρήσης των πόρων προς όφελος των αρεστών . Και βέβαια οι σχετικές ευθύνες των αρμοδίων  του Υπουργείου Υγείας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης . Το πλήρες κείμενο έχει ως εξής: