η λερος και το ψυχιατρειο της. τα παθηματα των γιατρων που αντισταθηκαν

Η Λέρος και το Ψυχιατρείο της

3. Η Ομάδα γιατρών που εργάστηκαν στη Λέρο και τα παθήματά τους

Όπως στη προηγούμενη ανάρτηση υποσχέθηκα, θα αναφερθώ τώρα  στα παθήματα των συναδέλφων εκείνων που αποτέλεσαν την «Ομάδα γιατρών που εργάστηκαν στη Λέρο» .(και τα παράπλευρα δικά μου). Είναι  μια  ιστορία που διδάσκει επαρκώς το τι τους περιμένει αυτούς που θα αποφασίσουν, επειδή αυτό θεωρούν χρέος τους, να τα βάλουν με την εξουσία και τους υποτακτικούς της .  Οι γιατροί αυτοί λοιπόν συναντούσαν παγίως  λόγω των πρωτοβουλιών τους  με σκοπό  να σταματήσουν τα όσα αποτρόπαια συνέβαιναν εκεί, τη σφοδρή αντίδραση  τόσο της διοίκησης του Ψυχιατρείου της Λέρου όσο και των εργαζόμενων σε αυτό, που τελικά  οδηγήθηκαν μάλιστα  σε βίαιες και αποκρουστικές ενέργειες  σε βάρος τους. Από τα όσα υπέστησαν οι άνθρωποι  αυτοί θα περιγράψω σε αυτή την ανάρτηση αυτά για τα οποία έχω προσωπική γνώση , λόγω της συνεργασίας μου μαζί τους.

Η συνεργασία μου με την Ομάδα ξεκίνησε τα τέλη του 1980. Μέλη της Ομάδας ( θυμάμαι τους Κώστα Μωρόγιαννη και  Χρήστο Ιωαννίδη ) με επισκέφθηκαν τότε στο Δαφνί και γνωρίζοντας τα όσα προσπαθούσαμε  να κάνουμε  εκεί,  μου ζήτησαν να ενισχύσω και τη δική τους προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κατάστασης που επικρατούσε στη Λέρο.

Σκεφτήκαμε να ξεκινήσουμε καταγράφοντας με συγκεκριμένα στοιχεία από τα ιστορικά των νοσηλευομένων , τις επιπτώσεις που είχε η ύπαρξη και η λειτουργία αυτού του δήθεν θεραπευτηρίου στη ζωή και τη μοίρα των αρρώστων που είχαν την ατυχία να βρεθούν εκεί. Οι σχετικές επιδημιολογικές

έρευνές μας στο Δαφνί θα βοηθούσαν στην ευόδωση της προσπάθειας.

Θα εξιστορήσω λοιπόν εδώ τα όσα τράβηξαν από τους διοικούντες , αλλά και από εργαζόμενους στο νοσοκομείο  που προφανώς φοβήθηκαν ότι η έρευνα που σχεδιάζαμε θα αποκάλυπτε και τις δικές τους ευθύνες και θα έθιγε και τα δικά τους συμφέροντα.

Στο πολύ έγκριτο περιοδικό " Δεκαπενθήμερος  Πολίτης" που εκδιδόταν τότε περιλαμβάνονται σημαντικά σχετικά ντοκουμέντα. Συγκεκριμένα:

Στο Τεύχος 15 (Παρασκευή 18 Μαΐου 1984) δημοσιεύεται άρθρο του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου με τίτλο "Ο θλιβερός απόηχος ενός δημοσιεύματος"  και υπότιτλο "Ξυλοδαρμοί και μηνύσεις στη Λέρο με αφορμή ένα δημοσίευμα του Δεκαπενθήμερου Πολίτη"  . 

Στο άρθρο αυτό  ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος  περιγράφει  πως αντιμετωπίστηκαν  οι συνεργάτες μου Κώστας Μωρόγιαννης και Χρήστος Ιωαννίδης  από τη Διοίκηση και τους εργαζόμενους στο Νοσοκομείο στις 9  Μαΐου του 1984 ,  όταν προσπάθησαν να συνεχίσουν την έρευνά μας που είχαμε  ήδη ξεκινήσει από το 1981. Αποσπάσματα αυτού του άρθρου  αντιγράφω :

« Απροσδόκητες και απογοητευτικές προεκτάσεις φαίνεται να παίρνει το ζήτημα της λειτουργίας του Ασύλου της Λέρου, που ο Δεκαπενθήμερος Πολίτης έθεσε στο προηγούμενο Τεύχος. Γεγονότα,  που κάθε άλλο προάγουν τη συζήτηση και τον προβληματισμό για το ψυχιατρικό κατεστημένο και την πολιτική του Υπουργείου Υγείας , συνέβησαν αυτές τις μέρες  μετά τη δημοσίευση του άρθρου . Η κορύφωση επήλθε με τον ξυλοδαρμό δύο ψυχιάτρων στο περίβολο του ΠΙΚΠΑ του νησιού στις 9 Μαΐου  από τους νοσηλευτικούς του ιδρύματος ως δήθεν υπαιτίων  για το δημοσίευμα του Δεκαπενθήμερου Πολίτη. "…Ο έπαρχος Δωδεκανήσου κ. Γερούκαλης ψυχίατρος ο ίδιος αρνήθηκε να μας ενημερώσει για τα γεγονότα στο χώρο ευθύνης του, επισημαίνοντας με ιδιαίτερα επιθετικό ύφος  ότι «λογοδοτεί μόνο στον υπουργό του»… Οι δύο ψυχίατροι(  ο Κώστας Μωρόγιαννης και ο Χρήστος Ιωαννίδης) επισκέφτηκαν τη Λέρο για τη στατιστική μελέτη του Αρχείου του Ασύλου …εργασία που άρχισε ήδη από το 1981  με ειδική άδεια του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας .Είχαν όμως την ατυχία  να έχουν υπηρετήσει ως  αγροτικοί γιατροί στο Άσυλο από το οποίο υπέστησαν ποικίλες πιέσεις και εκδιώχθηκαν , επειδή διατύπωσαν κάποια διαφορετική άποψη και κριτική για τη λειτουργία του. Αυτό αρκούσε για να θεωρηθούν «υπαίτιοι»  του άρθρου για το Άσυλο και να κυοφορείται, αλλά κυρίως να διοργανώνεται η «αυθόρμητη» επίθεση των εργαζομένων που με μπουνιές και κλωτσιές θα υπεράσπιζαν τα  εργατικά τους συμφέροντα και με ανυπόστατους ψόγους  θα εκτόνωναν την αγανάκτηση και το βρασμό της ψυχής τους … Τα πρωτόκολλα και τα μαυρισμένα μάτια  είναι λοιπόν ο λόγος της Πολιτείας και των συνδικαλιστών των σωματείων για το τεράστιο θέμα του Ασύλου που θέσαμε …Ο λαός και ο πελάτης έχουν πάντα δίκαιο. Τουλάχιστο μέχρι τις 17 Ιουνίου.( σημείωση δική μου: είχαν για τότε προγραμματιστεί ευρωεκλογές) . Μετά , ίσως ,ο σοσιαλισμός « συνειδητοποιήσει» ότι εκτός από την κολακεία των  μαζών οφείλει και μια κάποια «διορθωτική» παρέμβαση..Στο μεταξύ …το Άσυλο βυθίζεται ξανά στην αδιαφορία  και τους ελιγμούς της Πολιτείας και της κοινής γνώμης .Το ζήτημα είναι να μη πέσει κουβέντα κάτω , κι ας ευθυνόμαστε για το αθλιότερο  ψυχιατρικό σύστημα της πολιτισμένης μας κοινότητας.

Στο Τεύχος 17 της 13 Ιουνίου 1984 του Περιοδικού  δημοσιεύεται  μια επιστολή που απευθύνεται στο  Υπουργείο Υγείας και  που κοινοποιείται σε πολλούς αποδέκτες( Νομαρχία Δωδεκανήσου, Επαρχία Καλύμνου, εφημερίδες των Αθηνών και της Λέρου, Δεκαπενθήμερο Πολίτη κ.α.).  Πρόκειται για την αντίδραση του Συλλόγου Νοσηλευτικών υπαλλήλων του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου που υπογράφεται από τον Πρόεδρο του Δ.Σ. , Δ. Ι.  Κωνσταντάρα και το Γενικό του Γραμματέα Π.Α. Ακογλάνη.   Το Περιοδικό δημοσιεύει ολόκληρη την επιστολή  χωρίς  σχόλιο με μόνο τη  ειρωνική διευκρίνιση  ότι « … Επειδή η επιστολή αμφισβητεί τη δημοσιογραφική πατρότητα του άρθρου  για το Άσυλο της Λέρου  , επιθυμούμε να δηλώσουμε απλώς «συμφώνως τω νόμω» ότι ο συνεργάτης μας Στάθης Τσαγκαρουσιάνος  είναι πρόσωπο υπαρκτό και με αριθμό ταυτότητας Κ851161». Ξεκαθαρίστηκε   έτσι  ότι το άρθρο γράφτηκε  από τον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο και όχι από τους γιατρούς Κώστα Μωρόγιαννη και Χρήστο Ιωαννίδη.

Η επιστολή αυτή προς το Υπουργείο Υγείας περιέχει αποκρουστικές απόψεις και περιγραφές με έντονη την επιρροή της κομματοκρατίας και της πατριδοκαπηλείας  .  Παραθέτω κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα.  "...Οι Έλληνες γιατροί ζήτησαν … να συνεχίσουν μια έρευνα που είχαν αρχίσει το 1981…Μη έχοντας  όμως την απαραίτητη άδεια  καθώς και πρωτόκολλο έρευνας , η Διεύθυνση του Θεραπευτηρίου αρνήθηκε να τους χορηγήσει την άδεια ….Στις 8-5-84 κυκλοφόρησε  το περιοδικό «Δεκαπενθήμερος Πολίτης» που περιείχε μακροσκελές άρθρο που αναφερόταν στο Κ.Θ. και ΠΙΚΠΑ—ΚΕΠΕΠ Λέρου. Σε τέτοιου είδους δημοσιεύματα μας έχουν συνηθίσει  οι ιατροί  Κ.Μωρόγιαννης και Χ.Ιωαννίδης… Περιείχε ( το άρθρο) …ασύστολες λασπολογίες… που έθιγαν τις οικογενειακές-κοινωνικές και εθνικές δομές του υπερήφανου Λεριακού λαού. ..Μετά  από αυτό, βλέποντας την δικαιολογημένη αγανάκτηση των κατοίκων της Λέρου, οι Σύλλογοι αποφάσισαν  ομόφωνα … ζητώντας να μη επιτραπεί η είσοδος στα Ιδρύματα του Κ.Μωρόγιαννη και Χ. Ιωαννίδη… το προσωπικό βλέποντάς τους κινήθηκε εναντίον τους με άσχημες διαθέσεις…με την προκλητική τους στάση ερέθισαν τους υπαλλήλους ακόμα περισσότερο αποκαλώντας τους ιταλοσπέρματα , κωλόπαιδα και τις αδελφές πουτάνες, οι τελευταίοι τους απώθησαν  εκτός του Ιδρύματος …Κατέφθασε η πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου  η οποία…κάλεσε τους ιατρούς να μπουν ξανά στο Ίδρυμα συνοδευόμενοι από αυτήν. Μετά την αψυχολόγητη ενέργεια της προέδρου  ήταν αδύνατο να συγκρατηθεί το προσωπικό … οι υπάλληλοι απώθησαν την ίδια την πρόεδρο εκτός του Ιδρύματος…Εμείς οι εργαζόμενοι … δεν είμαστε πια διατεθειμένοι  να τους επιτρέψουμε  να ασχολούνται με οικογενειακά, κοινωνικά και εθνικά μας προβλήματα… κρατήσαμε ψηλά την ελληνική σημαία … έχοντας  από τη μια μεριά τη σκαπάνη ή τη σύριγγα  και από την άλλη το όπλο φρουρώντας τις ακριτικές περιοχές της πατρίδας μας… οι εργαζόμενοι στη Λέρο καταθέτουν τα χρήματά τους …για να γίνονται παραγωγικές επενδύσεις … προερχόμαστε από αγροτικές οικογένειες  και πολλοί από μας δεν είχαν την τύχη να φτάσει η Ελλάδα  γλήγορα και στον τόπο μας λόγω της ιταλογερμανικής κατοχής  και την εγκατάλειψη της δεξιάς  στον εκπαιδευτικό τομέα για να  σπουδάσουν …δεν  είμαστε μηδενιστές όπως αυτοί  αλλά καλά προσγειωμένοι στη σκληρή πραγματικότητα …γι’ αυτό συμπαραστεκόμαστε στο μεγάλο και δύσκολο έργο της Κυβέρνησης  και δεν ψηφίζουμε 57%  κατά του ΕΣΥ ,όπως αυτοί …Δεν κουβαλάμε ξένους για να ρεζιλέψουμε τη χώρα μας όπως αυτοί  και δεν έχουμε καμιά εμπιστοσύνη στους προστάτες της ΕΟΚ  ούτε περιμένουμε τίποτα από αυτούς  παρά μόνο από την Κυβέρνηση της αλλαγής που είναι η μόνη αρμόδια και υπεύθυνη  να λύσει το γόρδιο δεσμό της εμπορευματοποίησης  της υγείας στην πατρίδα μας . Ας σηκώσει το σπαθί όπως έκανε ο Μέγας Αλέξανδρος…Ζητούμε από τη Κυβέρνηση και  το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας να μη επιτρέψει  ξανά στους ποιο πάνω γιατρούς να μπουν στο θεραπευτήριο γιατί δεν είναι δυνατό  να προβλέψουμε ποιες θα είναι οι συνέπειες». 

                                                                                                                                                                    Παραθέτω τα σχετικά ντοκουμέντα

Σε επόμενη ανάρτηση   θα αναφερθώ στη δική μου αντίδραση μετά τα όσα υπέστησαν οι συνεργάτες μου.