η λερος και το ψυχιατρειο της. αυτοι που αντισταθηκαν (συνεχιζω)

Πειραιάς 9-10-2017

Συνέχεια της περί των παθημάτων των γιατρών που εργάστηκαν στη Λέρο αφήγησης

Συνεχίζω την ιστόρηση των παθημάτων όσων αντιστάθηκαν στα όσα επαίσχυντα συνέβαιναν στη Λέρο και στο Ψυχιατρείο της. Το έχω ξαναπεί αλλά δεν μου φεύγει απ’ το μυαλό ότι αν ήταν περισσότεροι αυτοί που αντιδρούν στα καμώματα της Εξουσίας και των θεραπαινίδων της , ίσως να περιοριζόταν κάπως η κενολόγος αλαζονεία τους και η επιζήμια δραστηριότητά τους.

Όπως ήταν επόμενο μετά τη δημοσίευση στο Τεύχος 17 της 13^ης Ιουνίου 1984 του περιοδικού « Δεκαπενθήμερος πολίτης» της αναφοράς που έστειλε στον Υπουργό Υγείας ο Σύλλογος Νοσηλευτικών υπαλλήλων του Ψυχιατρείου της Λέρου οι προπηλακισθέντες γιατροί και εγώ δεν ήταν δυνατό να μείνουμε αδρανείς .

Στο Τεύχος 19 της 13^ης Ιουλίου ο «Δεκαπενθήμερος Πολίτης» επανέρχεται . Και υπενθυμίζοντας ότι « η σχετική έρευνα του για το Άσυλο της Λέρου( Δεκαπενθήμερος Πολίτης –Τεύχος 14) στάθηκε αφορμή για τον ξυλοδαρμό δύο γιατρών που κρίθηκαν υπεύθυνοι του δημοσιεύματος , για αμοιβαίες μηνύσεις και για παράτυπη απαγόρευση επιδημιολογικής έρευνας που με επικεφαλής τον κ. Χ.Βαρουχάκη ενεργούσαν οι δύο κακοποιηθέντες γιατροί στο Κ.Θ. Λέρου», δημοσιεύει επιστολή των συνεργατών μου Χ. Ιωαννίδη και Κ. Μωρόγιαννη και δική μου με την παρατήρηση ότι « Οι σημερινές επιστολές απαντούν σε μακροσκελή έγγραφη διαμαρτυρία του Συλλόγου Νοσηλευτικών Υπαλλήλων του Κ.Θ. Λέρου που δημοσιεύσαμε στο 17^ο Τεύχος μας».

Αναδημοσιεύω εδώ αυτούσια τα σχετικά κείμενα (όπως τα δημοσιεύει ο «Δεκαπενθήμερος Πολίτης») διδακτικά μιας πρακτικής που συνεχίζεται απτόητη μέχρι της μέρες μας .Και που επίσης περιγράφουν σε πόσο λίγα μπορούν να ελπίζουν και πόσα πολλά μπορούνε να πάθουν οι συνεχώς και λιγότεροι αιθεροβάμονες Δον Κιχώτες της αιώνιας ελληνικής ιδιαιτερότητας, που επιμένουν να αντιστέκονται και να διατηρούν την ιδιοκτησία της φωνής τους. Νομίζω επίσης ότι τα κείμενα αυτά φανερώνουν ότι οι ρίζες του κακού που οδήγησαν τη χώρα και τους πολίτες της στο σημερινό κατάντημα είχαν αρχίσει από τότε με την εύνοια μιας αδίστακτης κομματοκρατορίας να καταλαμβάνουν ανεμπόδιστες όλο και περισσότερο δημόσιο χώρο. Ιδού λοιπόν αυτά: 1. Η επιστολή των Κ. Μωρόγιαννη και Χ. Ιωαννίδη : Κύριοι, Στο Τεύχος17(13-6-84) δημοσιεύσατε το υπ’ αριθμ.46/41/10.5.84 έγγραφο του Συλλόγου Νοσηλευτικών Υπαλλήλων του Κ.Θ. Λέρου που αναφέρεται κυρίως στην επίσκεψή μας στο Κ.Θ. Λέρου από 6/5/84 μέχρι 12.5.84, για τη συνέχιση επιδημιολογικής έρευνας που ήδη είχαμε αρχίσει από το 1981. Δεν θα υπεισέλθουμε στην ουσία των διαλαμβανομένων στο τραγελαφικό αυτό έγγραφο. Και δεν θα το κάνουμε γιατί ήδη έχει επιληφθεί η Δικαιοσύνη στην οποία πρώτοι εμείς καταφύγαμε , όταν διάφορα πρωτοφανή μας συνέβησαν, και γιατί για όλους όσοι έχουν κάποια στοιχειώδη επαφή με το θέμα του Κ.Θ. Λέρου είναι σαφείς οι σκοπιμότητες που οδήγησαν στη σύνταξη αυτού του κειμένου. Εξάλλου στους συντάκτες αυτού του κειμένου περιλαμβάνονται και άνθρωποι ( με υπεύθυνες δυστυχώς θέσεις ) που πρωτοστάτησαν στη κατάργηση του διαλόγου και στη χρησιμοποίηση πρωτόγονων μεθόδων για την αντιμετώπιση πιθανών διαφορετικών απόψεων. Δεν πρόκειται να τους ακολουθήσουμε στην τακτική τους αυτή.

Μας βρίσκουν τελείως ξένους τα όσα ψευδή μας καταμαρτυρούν και οι παντός τύπου προκλήσεις που μας απηύθυναν και μας απευθύνουν. Λυπούμαστε μόνο που εν καιρώ Δημοκρατίας και αλλαγής , αντιμετωπίζονται κατ’ αυτόν τον τρόπο σοβαρά θέματα , όπως η επιστημονική έρευνα , όπως επίσης λυπούμαστε για το ήθος που φαίνεται να αναδεικνύεται από ορισμένες ενέργειες της διοίκησης αλλά και ορισμένων ηγετικών παραγόντων του συνδικαλιστικού κινήματος. Τουλάχιστο στην περίπτωση του Κ.Θ. Λέρου. Με τιμή Κ. Μωρόγιαννης Χ. Ιωαννίδης

2. Η δική μου επιστολή στο περιοδικό όπως την δημοσιεύει:

Η Επιστολή του επικεφαλής της έρευνας

Αθήνα 3 Ιουλίου 1984 Κύριοι, Τ Το περιοδικό σας σε πρόσφατο τεύχος του ασχολήθηκε με το Ψυχιατρείο της Λέρου. Είδαμε όλοι τις συνέπειες αυτής σας της αποκοτιάς. Τι να κάνουμε όμως! Στον τόπο μας ξαναγύρισε η Δημοκρατία, ήρθε η αλλαγή, αλλά φαίνεται δεν ήρθε ακόμα η ώρα, που οι αγανακτισμένοι και κοχλάζοντες πολίτες θα δώσουν τη θέση τους στα επιχειρήματα και τον αντίλογο. Τυχαίνει να είμαι επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που ξεκίνησε στις αρχές του 1981 , σχολαστικά νομότυπα και με κάθε δεοντολογική τάξη την έρευνα , τη συνέχιση της οποίας το Δ.Σ. του Κ.Θ. Λέρου , υπό τις γνωστές και γενικότερα ανησυχητικές συνθήκες απαγόρευσε . Θεώρησα λοιπόν ότι έπρεπε να απευθυνθώ στον υπουργό Υγείας και Πρόνοιας. Σας στέλνω το σχετικό έγγραφο και σας παρακαλώ να το δημοσιεύσετε. Νομίζω ότι θα βοηθήσει τους αναγνώστες σας να συμπληρώσουν την εικόνα της ζοφερής αυτής κατάστασης και να παρακολουθήσουν την εξέλιξή της .

Χαρίλαος Βαρουχάκης , Διευθυντής ΣΤ΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του Κρατικού Θεραπευτηρίου Ψυχικών Παθήσεων Αθηνών.

3. Η επιστολή μου στον υπουργό. Σημειώνω εδώ ότι εκτός από το περιοδικό η επιστολή μου δημοσιεύτηκε και στα « Τετράδια Ψυχιατρικής» στο Τεύχος 3-4 του Δεκέμβρη 1984 με τίτλο « Γράμμα στον υπουργό αναπάντητο ή πως απαγορεύεται η γνώση» και με τη παρακάτω σημείωση: Θεωρώ χρήσιμο να γίνουν ευρύτερα γνωστά τα γεγονότα που αναφέρονται και σχολιάζονται σ’ αυτό, πολύ περισσότερο μάλιστα που κατά τις ιερές και απαραβίαστες ελληνικές συνήθειες το γράμμα έμεινε αναπάντητο. Και ακόμα επειδή ελπίζω ότι έτσι θα μας επιτραπεί να μάθουμε επί τέλους και εμείς τι άλλο – εκτός από τις βίλες που πρόκειται να γίνουν εκεί- συμβαίνει στις ελληνικές Βαστίλλες .( π.χ. πόσοι άρρωστοι πέθαναν εκεί, από ποιες αρρώστιες και πόσοι και ποιοι κατάφεραν να κάνουν και το ταξίδι της επιστροφής ). Θυμίζω επίσης ότι ο χαρακτηρισμός « Βαστίλλη» για το Ψυχιατρείο της Λέρου ανήκει στον Γιώργο Γεννηματά . Ιδού η επιστολή μου: Κύριον Γιώργο Γεννηματά υπουργόν Υγείας και Πρόνοιας Αθήνα, 3 Ιουλίου 1984 Θέμα: «Απαγόρευση από το Κ.Θ. Λέρου διεξαγωγής επιδημιολογικής έρευνας » Κύριε Υπουργέ, Απευθύνομαι σε σας γιατί νομίζω ότι ο υπουργός δικαιούται να μαθαίνει, πως τα διορισμένα από την Κυβέρνηση διοικητικά συμβούλια των νοσοκομείων ασκούν την εξουσία που τους δόθηκε και ποια αντίληψη έχουν και ποια εφαρμόζουν, περί Δημοκρατίας και των Αρχών του Κράτους Δικαίου, της χρηστής διοίκησης και της υποχρέωσης των οργάνων της Πολιτείας να τιμούν την υπογραφή της. Κύριε υπουργέ με βαθιά μου θλίψη και οργή υποχρεώνομαι να καταγγείλω το Δ.Σ. του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου για την απόφασή του με αριθμό 14/1984 που γνωστοποιήθηκε στους συνεργάτες μου κ. κ. Κ. Μωρόγιαννη και Χ. Ιωαννίδη, με το έγγραφο με αριθμό 4300/5.6.84 που σας επισυνάπτω. Με την απόφασή του αυτή ,το Δ.Σ. του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου , εντελώς απροσδόκητα και αυθαίρετα , στηριγμένο σε σαθρά και εξοργιστικά επιχειρήματα και προφανώς υποκύπτοντας σε πιέσεις αναρμοδίων προσώπων και οργάνων , καταργεί ετσιθελικά το δικαίωμα του καθενός για γνώση και έρευνα , εμφανίζει ολόκληρη τη Πολιτεία αθετούσα την υπογραφή της, ζημιώνει βαρύτατα και αποδεικνύει αφελείς αυτούς που πιστεύουν ότι στη χώρα μας το να ασκείς το επάγγελμά σου κατά συνείδηση είναι σχετικά απλό και χωρίς ιδιαίτερες συνέπειες . Οφείλω επίσης ,κύριε υπουργέ να σχολιάσω εν ολίγοις και το σχετικό με την όλη υπόθεση έγγραφο με αριθμό 46/41/ 10-5-84, που σας έστειλε ο Σύλλογος Νοσηλευτικών Υπαλλήλων του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου, ένα αποκρουστικό ,πιστεύω, για κάθε δημοκρατική συνείδηση και για κάθε αληθινά και όχι εξ αυτοανακηρύξεως προοδευτικό άνθρωπο κείμενο, που όμως εξηγεί επαρκώς και με ενάργεια , σ’ όποιον θέλει να καταλάβει ,τους πραγματικούς λόγους μιας τέτοιας απόφασης του Δ.Σ. του Κ.Θ. Λέρου. Κύριε Υπουργέ ,στις αρχές του 1981 μια ερευνητική ομάδα γιατρών αποφάσισε με την επιστημονική μου καθοδήγηση, τη διεξαγωγή επιδημιολογικής έρευνας στο Κ.Θ. Λέρου. Σκοπός της έρευνας ήταν , σε πρώτη φάση ,η απλή καταγραφή και ομαδοποίηση ορισμένων επιδημιολογικών στοιχείων ( ηλικία, φύλο, νόσημα, επάγγελμα ,καταγωγή κ.τ.λ.) που αφορούσαν τον νοσηλευθέντα από της ιδρύσεώς του και το νοσηλευόμενο σ’ αυτό το νοσοκομείο πληθυσμό, και η σύγκριση των αποτελεσμάτων με τα ευρήματα αναλόγων ερευνών ,τις οποίες η κλινική που διευθύνω στο Δημόσιο Ψυχιατρείο της Αθήνας είχε ήδη πραγματοποιήσει αλλά και συνέχιζε εδώ. Υποθέταμε ότι ίσως τα ευρήματά μας θα μας επέτρεπαν ορισμένα συμπεράσματα και πιθανώς τη θεμελίωση προτάσεων σχετιζομένων με την οργάνωση της ψυχιατρικής περίθαλψης στη χώρα μας. Πριν αρχίσουμε και σύμφωνα με τις πάγιες αρχές άσκησης της ιατρικής απευθυνθήκαμε στους συναδέλφους μας του Κ.Θ. Λέρου , στο Επιστημονικό του δηλαδή Συμβούλιο. Εξηγήσαμε έγγραφα τους σκοπούς , αναφερθήκαμε με λεπτομέρειες στις παλαιότερες έρευνές μας και ζητήσαμε τη συγκατάθεση και τη συνεργασία τους. Σύμφωνα με τη δεοντολογική τάξη απευθυνθήκαμε επίσης και στο Δ.Σ. του Κ.Θ. Λέρου και ζητήσαμε τη σχετική άδεια. Και τα δύο σώματα του νοσοκομείου μας έδωσαν την άδεια υπό την αίρεση της συγκατάθεσης του αρμόδιου υπουργείου. Τηρώντας με σχολαστικότητα όλες τις τυπικές και δεοντολογικές διαδικασίες πήραμε και την άδεια του Υπουργείου με το έγγραφο με αριθμό Α2/23-2-81 του Γενικού Διευθυντή Υγιεινής που κοινοποιήθηκε και στο Κ.Θ. Λέρου. Ομολογούμε με συντριβή ενώπιον των διοικούντων το Σύλλογο Νοσηλευτικών Υπαλλήλων του Κ.Θ. Λέρου ότι δεν σκεφτήκαμε τότε να συγκαλέσουμε το λαό της Λέρου σε γενική συνέλευση και να ζητήσουμε την άδειά του. Ούτε να ζητήσουμε πιστοποιητικό ανεπιλήπτου. διαγωγής από κανένα. Ξέραμε ότι το δικαίωμα για γνώση είναι από τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα , ισάξιο για πολλούς με το δικαίωμα της ζωής και της ελευθερίας κατοχυρωμένο για τον καθένα που μαζί με τους άλλους αποτελούν το λαό και ότι η άσκησή του δεν υπόκειται στην αρχή της πλειοψηφίας και δεν χρειάζεται την άδεια της ολομέλειας. Ξέραμε επίσης ότι τα πάσης εκδόσεως πιστοποιητικά καλής διαγωγής είχαν καταργηθεί. Τέτοιες διαδικασίες λοιπόν δεν χρειάστηκαν . Ούτε το Δ.Σ. του Κ.Θ. Λέρου , το διορισμένο από την τότε συντηρητική , κατά την κρατούσα πολιτική ορολογία , κυβέρνηση, επιχείρησε να παρεμποδίσει την έρευνα , παρ’ όλο που ίσως υποψιαζόταν ότι τα πορίσματα δεν θα ήταν πιθανό πολύ κολακευτικά για το ρόλο που έπαιζε το Κ.Θ. Λέρου στον τρόπο που στη χώρα μας αντιμετωπίζεται η ψυχική αρρώστια και ο ψυχικά άρρωστος . Κι’ ούτε βέβαια χρησιμοποίησε το επιχείρημα για να απαγορεύσει την έρευνα το γεγονός ότι δύο από τα μέλη της ερευνητικής ομάδας όταν υπηρετούσαν στο νοσοκομείο αυτό ασκώντας την ιατρική κατά συνείδηση είχαν έρθει σε σύγκρουση μαζί του και είχαν υποστεί από αυτό πειθαρχική δίωξη. Έτσι η έρευνα άρχισε και συνεχιζόταν κατά καιρούς από διάφορα κλιμάκια της ομάδας που μετέβαιναν ή υπηρετούσαν στο νοσοκομείο. Στις αρχές Μαΐου μέλη της ομάδας πήγαν στη Λέρο για να ολοκληρώσουν την καταγραφή των στοιχείων .Όπως και τις άλλες φορές που μέλη της ομάδας πήγαιναν στο Νοσοκομείο , ενημέρωσα σχετικά με έγγραφό μου το Δ.Σ. Επειδή μάλιστα το Δ.Σ. είχε αλλάξει αναφερόμουν και στα έγγραφα με τα οποία τόσο το Κ.Θ. Λέρου όσο και το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας είχαν εγκρίνει την έρευνα. Προς μεγίστη μας και εξαιρετικά επώδυνη έκπληξη αντιμετωπίσαμε μια πρωτοφανή κατάσταση. Δεν θα αναφερθώ σε λεπτομέρειες ούτε στη μεταχείριση που επιφύλαξαν στους συνεργάτες μου διάφοροι. Αυτά θα τα βρει η Δικαιοσύνη. Τούτο μόνο θα σχολιάσω. Ό,τι δεν έκανε το «συντηρητικό» Δ.Σ. το αποτόλμησε το «προοδευτικό». Απαγόρευσε τη συνέχιση της έρευνας. Με ένα τρόπο εντελώς αυθαίρετο και χρησιμοποιώντας σαθρά και γελοία επιχειρήματα ματαίωσε την ολοκλήρωση μιας προσπάθειας που ήδη είχε στοιχίσει όχι λίγα στους αφελείς που την είχαν ξεκινήσει, μη υποψιαζόμενοι ότι θα βρισκόντουσαν άνθρωποι να εκθέσουν το κράτος σε αθέτηση της υπογραφής του . Τι μπορεί κανείς να πράξει μπροστά σε μια τέτοια ενέργεια; Και τι μπορεί να αντιτάξει στα επιχειρήματα με τα οποία επιχειρήθηκε η δικαιολόγηση των αδικαιολογήτων; Πως μπορεί ένας ερευνητής να αντικρούσει ένα διοικητικό όργανο που ομιλεί και λέει ότι «...το πρωτόκολλο έρευνας που υποβάλλατε δεν είναι πλήρες και επιστημονικά τεκμηριωμένο όπως απαιτείται στις περιπτώσεις αυτές…» ; Πως μπορεί να ξεφύγει από μια τόσο σοφή διοίκηση που μπορεί και αποφαίνεται με τόση αφοπλιστική σιγουριά για επιστημονικά θέματα χωρίς καν να χρειαστεί τη συμβουλή ενός επιστημονικού οργάνου, του επιστημονικού π.χ. Συμβουλίου; Και πως μπορεί να ξέρει πότε αυτό το πάθος για πληρότητα και τεκμηρίωση θα κορεσθεί ; Αφού ξέρει μεν ,αλλά δεν λέει τι «απαιτείται σ’ αυτές τις περιπτώσεις» ,που εμείς με εικοσαετή πείρα στην έρευνα ακόμη δεν μάθαμε. Και που θεωρεί ανάξιους εμάς , αλλά και όλους όσοι κατενόησαν τους στόχους και την άλλωστε εξαιρετικά απλή μεθοδολογία της έρευνας ( αφού πρόκειται περί απλής καταγραφής , ομαδοποίησης και συσχέτισης στοιχείων) και μας επέτρεψαν τη διεξαγωγή της . Τι άλλο μπορεί να κανείς να πράξει εκτός από το να εκφράσει τη στυφή βεβαιότητα για την σε ορισμένες περιπτώσεις εξαιρετική δύναμη του ανόητου ; Εκτός όμως από το περί μη πληρότητας του πρωτοκόλλου, το Δ.Σ. χρησιμοποιεί χωρίς να διστάσει και άλλο επιχείρημα. Το αντιγράφω ως μνημείο αυθαιρεσίας και σκοταδιστικής νοοτροπίας.: « Γιατί με τη συμπεριφορά και την προκλητική στάση σας γενικά . τόσο κατά το χρόνο υπηρεσίας σας στο θεραπευτήριο σαν βοηθοί γιατροί κατά το παρελθόν , για την οποία μάλιστα τιμωρηθήκατε ακόμα από το Δ.Σ. και ο ένας από σας μετακινήθηκε αλλού να συνεχίσει την υπηρεσία του , όσο και κατά την πρόσφατη επίσκεψή σας στη Λέρο γίνατε αιτία δημιουργίας αναταραχής και και έκρυθμης κατάστασης μεταξύ του προσωπικού και των κατοίκων της Λέρου, ώστε να είστε πλέον ανεπιθύμητοι και η εκ νέου παρουσίας σας στο Θεραπευτήριο να εγκυμονεί νέους κινδύνους αναταραχής». Ώστε έτσι λοιπόν . Το δικαίωμά μας στην έρευνα εξαρτάται από την , κατά την ανεξέλεγκτη κρίση του εκάστοτε αυτοαναγορευόμενου σε κριτή , καλή ή κακή μας «συμπεριφορά και στάση μας γενικά» και από το εάν η διαγωγή μας τυχαίνει ή όχι της εγκρίσεως του πλήθους και των κάθε φορά ελέω Θεού αυθεντικών ερμηνευτών της θέλησής του. Αυτό λοιπόν το Δ.Σ. του Κ.Θ. Λέρου νομίζει ότι σημαίνει Δημοκρατία; Να καθορίζει το πλήθος ,και αυτοί που δίνουν στους εαυτούς του το δικαίωμα να πραγματώνουν τη θέλησή του , ποιοι είναι ή όχι επιθυμητοί και ίσως ποιοι είναι για λιντζάρισμα ; Και έτσι νομίζει το Δ.Σ. του Κ.Θ. Λέρου ; Ότι μπορεί να χρησιμοποιεί για ανθρώπους τόσο βαρείς χαρακτηρισμούς , να τους στερεί τα δικαιώματά τους , να επεκτείνει αυτή τη στέρηση και σε άλλους εντελώς άσχετους με την όλη ιστορία ,αλλά προφανώς μολυνθέντες από χαρακτηρισμένους ανεπιθύμητους, και να προλαβαίνει την απόφαση της Δικαιοσύνης χωρίς να προσδιορίζει καμιά συγκεκριμένη πράξη «των υπαιτίων» που να δικαιολογεί έστω και αμυδρά τέτοιες ενέργειες; Γιατί δεν μας λέει το Δ.Σ. σε τι έγκειται η προκλητικότητα της συμπεριφοράς των συνεργατών μου; Γιατί δεν μας λέει γιατί διώχτηκαν από το προηγούμενο Δ.Σ.; ( Μήπως γιατί στην ωραία μας χώρα κοντεύει να μην υπάρχει πια έντιμος άνθρωπος που να μην έχει υποστεί κάποιας μορφή δίωξη από τους κάθε φορά ασκούντες εξουσία); Και γιατι δεν μας λέει ποια θεία φώτιση το οδήγησε στο συμπέρασμα ότι αυτοί ήταν η αιτία της αναταραχής; Αυτή λοιπόν την αντίληψη περί των αρχών της χρηστής διοίκησης και της έννοιας του Κράτους Δικαίου έχει το Δ.Σ. του Κ.Θ. Λέρου; Και με αυτόν τον τρόπο νομίζει ότι μπορεί να ασκεί την εξουσία που του δόθηκε; Κύριε υπουργέ ,η εξήγηση όλων αυτών των πρωτοφανών και απαραδέκτων βρίσκεται στο έγγραφο με αριθμό 46/41/10-5-84 που σας απηύθυνε ο Σύλλογος Νοσηλευτικών Υπαλλήλων του Κ.Θ. Λέρου. Και τα πραγματικά κίνητρα όλων όσοι παρεμπόδισαν την έρευνα . Όλων εκείνων που, από δημοκρατική ακράτεια και από υπερευαισθησία κατατρυχόμενοι θεωρούν δικαίωμά τους «…να βλέπουν τη δικαιολογημένη αγανάκτηση των κατοίκων της Λέρου και «…να συνέρχονται και να αποφασίζουν…» και «…να ζητούν να μη επιτραπεί η είσοδος στα Ιδρύματα των κ.κ. Κ. Μωρόγιαννη και Χ. Ιωαννίδη προς αποφυγήν επεισοδίων αλλά και για την ασφάλεια των ιδίων…». Εκείνων δηλαδή που εν ονόματι του λαού τολμούν τόσο βάναυσα να τον προσβάλλουν θεωρώντας τον έμμεσα αλλά σαφώς ικανό για λιντσαρίσματα. Και όλων εκείνων που «…κινήθηκαν με άσχημες διαθέσεις» και αυτών που «ερεθίζονται» και «απωθούν» και «..συγχύζονται» τόσο πολύ μάλιστα ώστε να «…απωθούν την ίδια την Πρόεδρο( μια διαφαινόμενη αξιοπρεπή ανθρώπινη φιγούρα στην όλη ζοφερή περιγραφή) .Αυτών που «…είναι αδύνατον να συγκρατηθούν» Αυτών που ζήτησαν « να μη επιτρέψει την είσοδο προς αποφυγήν επεισοδίων ..» Και αυτών που υπέκυψαν τελικά σε τέτοιες απειλητικές προειδοποιήσεις .( «…πράγμα που έγινε δεκτό..» λέει το έγγραφο. Κύριε Υπουργέ, θεωρούμε μάλλον γελοίο , λήγοντος του εικοστού αιώνα και εν καιρώ δημοκρατίας να παραστήσουμε τους σύγχρονους Γαλιλαίους αντιμετωπίζοντες τους απειλούντες με πυράν νέους εκ Λέρου ιεροεξεταστές .Δεν πρόκειται λοιπόν να μεταβούμε ξανά στο Νοσοκομείο αυτό, όσο τουλάχιστο το διοικεί αυτό το Δ.Σ. Θα θέλαμε βέβαια πολύ να είναι η μελέτη μας ολοκληρωμένη. Τι να κάνουμε όμως . Ελπίζουμε τα στοιχεία που έχουμε συγκεντρώσει, όσο μας επέτρεπαν την καταγραφή τους να είναι ήδη αρκετά ώστε να θεμελιώσουν έγκυρα συμπεράσματα και ενδεχομένως να στηρίξουν προτάσεις αναφερόμενες στην οργάνωση της ψυχιατρικής περίθαλψης στη χώρα μας . Και αρκετά ίσως , για να δείξουν ποια τελικά είναι η αποστολή των ψυχιατρείων με τη μορφή και τη λειτουργία του ψυχιατρείου της Λέρου και με ποια αποτελεσματικότητα επιτελούν αυτή την αποστολή.. Και αν τελικά τέτοιες Μονάδες και τέτοιοι τύποι υπηρεσιών έχουν θέση σ’ ένα σύγχρονο σύστημα παροχής ψυχιατρικής περίθαλψης ή αν αντίθετα θα πρέπει να λείψουν , εφ’ όσον βέβαια αποβλέπουμε στην κοινωνική επανένταξη των αρρώστων κι όχι στην ηθική και βιολογική εξουδετέρωσή τους . Με τιμή Χαρίλαος Βαρουχάκης